Zostań przyjacielem cerkiew.pl
Sesja Międzynarodowej Komisji Mieszanej w Aleksandrii
13 czerwca 2023
W dniach od 1 do 7 czerwca 2023 r. w Aleksandrii w Egipcie odbyła się piętnasta sesja plenarna Międzynarodowej Komisji Mieszanej do spraw dialogu teologicznego między Kościołem rzymskokatolickim a Kościołem prawosławnym, której głównym zadaniem było dogłębne przedyskutowanie, osiągnięcie porozumienia w zakresie treści oraz akceptacja dokumentu zatytułowanego „Synodalność i prymat w drugim tysiącleciu oraz dzisiaj”.
W pracach powyższej Komisji Mieszanej wzięło udział: 18 przedstawicieli Kościoła rzymskokatolickiego (rzymskokatolicki współprzewodniczący Komisji: kardynał Kurt Koch, prefekt Dykasterii do spraw Popierania Jedności Chrześcijan; kardynał Joseph W. Tobin, arcybiskup Newark; arcybiskup Claudio Gugerotti, prefekt Dykasterii do spraw Kościołów Wschodnich; emerytowany arcybiskup Dijon, Roland Minnerath; arcybiskup Chieti-Vasto, Bruno Forte; biskup Abitinae, Brian Farrell, sekretarz Dykasterii do spraw Popierania Jedności Chrześcijan; biskup sandomierski, Krzysztof Nitkiewicz; ks. Piero Coda; ks. Iwan Daćko; ks. Paul McPartlan; o. Milan Žust, S.J.; o. Hyacinthe Destivelle, O.P.; o. Sabino Chialà; o. Thomas Pott, O.S.B.; prof. Theresia Hainthallter; prof. Barbara Hallensleben; prof. Roberto Morozzo della Rocca oraz rzymskokatolicki współsekretarz Komisji: ks. Andrea Palmieri z Dykasterii do spraw Popierania Jedności Chrześcijan) oraz 21 przedstawicieli Kościoła prawosławnego (prawosławny współprzewodniczący Komisji: Hiob, metropolita Pizydii; Maksimos, metropolita Selymbrii, z Patriarchatu Ekumenicznego; Gennadios, metropolita Botswany; Petros, metropolita Akkry, z Patriarchatu Aleksandryjskiego; Nektarios, metropolita Anthidony; prof. Theodoros Giagkou, z Patriarchatu Jerozolimskiego; Iosif, metropolita Europy Zachodniej i Południowej, ks. prof. Patriciu Vlaicu, z Patriarchatu Rumuńskiego; Teodor, metropolita Akhaltsikhe i Tao-Klarjeti; ks. Giorgi Zviadadze, z Patriarchatu Gruzińskiego; Vassilios, metropolita Konstantii i Famagusty; archim. Grigorios Joannidis, z Cerkwi Cypryjskiej; Chrysostomos, Metropolita Messinii; archim. Amfilochios Miltos, z Cerkwi Greckiej; prof. Jerzy Ostapczuk; mgr Jerzy Betlejko, z PAKP; Joan, metropolita Korczy; Nathan Hoppe, z Cerkwi Albańskiej; Juraj, arcybiskup michałowsko-koszycki; ks. Kyrill Sarkissian, z Cerkwi Ziem Czeskich i Słowacji oraz prawosławny współsekretarz Komisji: ks. protoprezbiter Alexis Torrance z Patriarchatu Ekumenicznego).
Podczas inauguracyjnej sesji plenarnej, która odbyła się we czwartek, 1 czerwca 2023 r. w siedzibie Patriarchatu Aleksandryjskiego, Komisja została gorąco przyjęta przez gospodarza, Jego Świątobliwość Papieża i Patriarchę Aleksandrii i całej Afryki Teodora II, który podkreślił, że „dialog teologiczny musi być kultywowany, musi rozwijać się, owocować na wszystkich poziomach, szczerze, z godnością i z wzajemnym szacunkiem”.
W odpowiedzi obaj współprzewodniczący Komisji wyrazili podziękowania za gościnność okazaną przez Patriarchat Aleksandryjski i przekazali Jego Świątobliwości Papieżowi i Patriarsze Aleksandrii i całej Afryki Teodorowi II pozdrowienia od Jego Świątobliwości Papieża Franciszka oraz od Jego Świątobliwości Patriarchy Ekumenicznego Bartłomieja, podkreślając znaczenie zgromadzenia się na ziemi tak wielu wielkich Ojców i luminarzy Kościoła.
Pierwszego dnia spotkania, jak to jest w zwyczaju, rzymskokatoliccy i prawosławni członkowie Komisji spotkali się osobno, aby skoordynować swoją pracę. Następnie Komisja zebrała się na sesji plenarnej w patriarszej katedrze Zwiastowania Przenajświętszej Bogurodzicy, aby przeanalizować projekt tekstu, opracowany przez Komitet Koordynacyjny na spotkaniach w Bose we Włoszech (2018 i 2019) oraz w Rethymnon na Krecie (2022).
Pierwsze czytanie tekstu, w ciągu kilku kolejnych dni, przyniosło liczne propozycje poprawek i rewizji, które następnie zostały wprowadzone przez komisję redakcyjną złożoną z trzech prawosławnych i trzech rzymskokatolickich członków.
W trakcie dyskusji nastąpiła wymiana różnych poglądów. Zrewidowany tekst został następnie przedstawiony na posiedzeniu plenarnym, które szczegółowo go przedyskutowało i osiągnęło porozumienie w sprawie dokumentu zatytułowanego „Synodalność i prymat w drugim tysiącleciu oraz dzisiaj”. Niezgodę z niektórymi punktami tego dokumentu wyraziła delegacja Patriarchatu Gruzińskiego.
Dyskusja koncentrowała się na synodalności i prymacie na Wschodzie i Zachodzie w okresie drugiego tysiąclecia, dając, na ile to możliwe, wspólne odczytanie tej historii oraz stwarzając wzajemną okazję do dialogu w duchu otwartości, aby „wspierać wzajemne zrozumienie i zaufanie, które są niezbędnymi warunkami pojednania na początku trzeciego tysiąclecia”.
W konkluzji dokumentu przyjętego przez Komisję stwierdzono, że „współzależność synodalności i prymatu jest podstawową zasadą w życiu Kościoła” i że na tę zasadę „należy się powoływać, aby sprostać potrzebom i wymaganiom Kościoła w naszych czasach”.
Ponadto Komisja wzięła pod uwagę fakt, że w odbiorze wiersza: „Odwołania w sprawach dyscyplinarnych kierowano także do stolicy w Konstantynopolu i do innych stolic” w dokumencie z Chieti (2016), paragraf 19, było widoczne pewne nieporozumienie. Komisja postanowiła, że powyższy wiersz należy odczytywać w świetle 9 kanonu IV Soboru Powszechnego (Chalcedon 451): „Jeżeli biskup lub duchowny miałby spór z metropolitą prowincji, to niech się odwoła do egzarchy diecezji lub do tronu cesarskiego miasta Konstantynopola, i tam niech będzie sądzony”.
W sobotę, 3 czerwca 2023 r., prawosławni członkowie Komisji odprawili panichidę, modląc się o spokój dusz prawosławnych członków Komisji, którzy odeszli do Pana od czasu ostatniej sesji plenarnej w Chieti w 2016 r.
Wieczorem rzymskokatoliccy członkowie Komisji celebrowali mszę św. w katedrze św. Katarzyny, której przewodniczył kardynał Kurt Koch, w obecności Jego Świątobliwości Papieża i Patriarchy Aleksandrii i całej Afryki Teodora II oraz prawosławnych członków Komisji. W nabożeństwie uczestniczył też nuncjusz apostolski w Egipcie arcybiskup Nicolas Thévenin oraz wikariusz apostolski Aleksandrii biskup Claudio Lurati wraz z duchowieństwem i wiernymi miejscowej wspólnoty. Po nabożeństwie, wspólnota franciszkańska w Aleksandrii wydała okolicznościowe przyjęcie.
W niedzielę 4 czerwca 2023 r. prawosławni członkowie Komisji uczestniczyli w św. Liturgii święta Pięćdziesiątnicy w monasterze św. Sawy w Aleksandrii. Uroczystościom liturgicznym przewodniczył Jego Świątobliwość Papież i Patriarcha Aleksandrii i całej Afryki Teodor II. Na uroczystościach obecni byli też rzymskokatoliccy członkowie Komisji.
Podczas poczęstunku, który miał miejsce w monasterskim archontariki po zakończeniu uroczystości liturgicznych, prawosławni członkowie Komisji z PAKP przekazali na ręce Jego Świątobliwości Papieża i Patriarchy Aleksandrii i całej Afryki Teodora II upominki od Jego Eminencji, Wielce Błogosławionego Sawy, Metropolity Warszawskiego i całej Polski, w postaci panagii oraz albumu „Na chwałę Bożą”, które upamiętniają 85-lecie urodzin Jego Eminencji metropolity Sawy, oraz 25-lecie jego intronizacji na tron metropolitów warszawskich i całej Polski. Jego Świątobliwość, Papież i Patriarcha Teodor II, wyraźnie wzruszony, gorąco podziękował za tak wspaniałe dary, podkreślając swój ogromny szacunek, jakim darzy zwierzchnika Cerkwi w Polsce.
Następnie miało miejsce przyjęcie, uprzejmie wydane przez Grecką Wspólnotę Aleksandrii, po którym członkowie zwiedzili też słynną Bibliotekę Aleksandryjską.
We wtorek, 6 czerwca 2023 r., Jego Świątobliwość Papież i Patriarcha Aleksandrii i całej Afryki Teodor II, przyjął na audiencji delegację PAKP: prof. Jerzego Ostapczuka i mgr Jerzego Betlejko, którym wręczył do przekazania Jego Eminencji metropolicie Sawie patriarszy enkolpion, album oraz inne upominki z okazji obchodzonych przez niego jubileuszy urodzin oraz intronizacji. Jego Świątobliwość Papież i Patriarcha Aleksandrii i całej Afryki wygłosił też wtedy wielce znamienne słowa: „Otaczam szacunkiem i czcią waszego Metropolitę, Władykę Sawę, jako mądrego cerkiewnego męża, lecz również jako umiejętnego sternika Cerkwi w Polsce”, jednocześnie życząc mu obfitego Bożego błogosławieństwa w dalszym pełnieniu posługi zwierzchnika Cerkwi w Polsce.
We wtorek wieczorem członków Komisji oraz Jego Świątobliwość Papieża i Patriarchę Teodora II przyjął w swej rezydencji Konsul Generalny Republiki Greckiej w Aleksandrii, Athanassios B. Kotsionis.
We środę 7 czerwca 2023 r. po południu członkowie Komisji zwiedzili Bibliotekę i Muzeum Patriarchatu Aleksandryjskiego, natomiast wieczorem koptyjski katolicki patriarcha Aleksandrii, Jego Świątobliwość Ibrahim Isaac Sidrak, przyjął delegację Komisji na spotkaniu ze Zgromadzeniem Katolickich Hierarchów Egiptu.
Podczas sesji zamykającej spotkanie Komisja Wspólna wyraziła chęć zorganizowania w przyszłym roku posiedzenia Komitetu Koordynacyjnego w celu kontynuacji prac Komisji.
Jerzy Betlejko
(na podstawie „Komunikatu” Międzynarodowej Komisji Mieszanej do spraw dialogu teologicznego między Kościołem rzymskokatolickim a Kościołem prawosławnym)
zdjęcia: autor oraz za: www.patriarchateofalexandria.com
za: orthodox.pl
W pracach powyższej Komisji Mieszanej wzięło udział: 18 przedstawicieli Kościoła rzymskokatolickiego (rzymskokatolicki współprzewodniczący Komisji: kardynał Kurt Koch, prefekt Dykasterii do spraw Popierania Jedności Chrześcijan; kardynał Joseph W. Tobin, arcybiskup Newark; arcybiskup Claudio Gugerotti, prefekt Dykasterii do spraw Kościołów Wschodnich; emerytowany arcybiskup Dijon, Roland Minnerath; arcybiskup Chieti-Vasto, Bruno Forte; biskup Abitinae, Brian Farrell, sekretarz Dykasterii do spraw Popierania Jedności Chrześcijan; biskup sandomierski, Krzysztof Nitkiewicz; ks. Piero Coda; ks. Iwan Daćko; ks. Paul McPartlan; o. Milan Žust, S.J.; o. Hyacinthe Destivelle, O.P.; o. Sabino Chialà; o. Thomas Pott, O.S.B.; prof. Theresia Hainthallter; prof. Barbara Hallensleben; prof. Roberto Morozzo della Rocca oraz rzymskokatolicki współsekretarz Komisji: ks. Andrea Palmieri z Dykasterii do spraw Popierania Jedności Chrześcijan) oraz 21 przedstawicieli Kościoła prawosławnego (prawosławny współprzewodniczący Komisji: Hiob, metropolita Pizydii; Maksimos, metropolita Selymbrii, z Patriarchatu Ekumenicznego; Gennadios, metropolita Botswany; Petros, metropolita Akkry, z Patriarchatu Aleksandryjskiego; Nektarios, metropolita Anthidony; prof. Theodoros Giagkou, z Patriarchatu Jerozolimskiego; Iosif, metropolita Europy Zachodniej i Południowej, ks. prof. Patriciu Vlaicu, z Patriarchatu Rumuńskiego; Teodor, metropolita Akhaltsikhe i Tao-Klarjeti; ks. Giorgi Zviadadze, z Patriarchatu Gruzińskiego; Vassilios, metropolita Konstantii i Famagusty; archim. Grigorios Joannidis, z Cerkwi Cypryjskiej; Chrysostomos, Metropolita Messinii; archim. Amfilochios Miltos, z Cerkwi Greckiej; prof. Jerzy Ostapczuk; mgr Jerzy Betlejko, z PAKP; Joan, metropolita Korczy; Nathan Hoppe, z Cerkwi Albańskiej; Juraj, arcybiskup michałowsko-koszycki; ks. Kyrill Sarkissian, z Cerkwi Ziem Czeskich i Słowacji oraz prawosławny współsekretarz Komisji: ks. protoprezbiter Alexis Torrance z Patriarchatu Ekumenicznego).
Podczas inauguracyjnej sesji plenarnej, która odbyła się we czwartek, 1 czerwca 2023 r. w siedzibie Patriarchatu Aleksandryjskiego, Komisja została gorąco przyjęta przez gospodarza, Jego Świątobliwość Papieża i Patriarchę Aleksandrii i całej Afryki Teodora II, który podkreślił, że „dialog teologiczny musi być kultywowany, musi rozwijać się, owocować na wszystkich poziomach, szczerze, z godnością i z wzajemnym szacunkiem”.
W odpowiedzi obaj współprzewodniczący Komisji wyrazili podziękowania za gościnność okazaną przez Patriarchat Aleksandryjski i przekazali Jego Świątobliwości Papieżowi i Patriarsze Aleksandrii i całej Afryki Teodorowi II pozdrowienia od Jego Świątobliwości Papieża Franciszka oraz od Jego Świątobliwości Patriarchy Ekumenicznego Bartłomieja, podkreślając znaczenie zgromadzenia się na ziemi tak wielu wielkich Ojców i luminarzy Kościoła.
Pierwszego dnia spotkania, jak to jest w zwyczaju, rzymskokatoliccy i prawosławni członkowie Komisji spotkali się osobno, aby skoordynować swoją pracę. Następnie Komisja zebrała się na sesji plenarnej w patriarszej katedrze Zwiastowania Przenajświętszej Bogurodzicy, aby przeanalizować projekt tekstu, opracowany przez Komitet Koordynacyjny na spotkaniach w Bose we Włoszech (2018 i 2019) oraz w Rethymnon na Krecie (2022).
Pierwsze czytanie tekstu, w ciągu kilku kolejnych dni, przyniosło liczne propozycje poprawek i rewizji, które następnie zostały wprowadzone przez komisję redakcyjną złożoną z trzech prawosławnych i trzech rzymskokatolickich członków.
W trakcie dyskusji nastąpiła wymiana różnych poglądów. Zrewidowany tekst został następnie przedstawiony na posiedzeniu plenarnym, które szczegółowo go przedyskutowało i osiągnęło porozumienie w sprawie dokumentu zatytułowanego „Synodalność i prymat w drugim tysiącleciu oraz dzisiaj”. Niezgodę z niektórymi punktami tego dokumentu wyraziła delegacja Patriarchatu Gruzińskiego.
Dyskusja koncentrowała się na synodalności i prymacie na Wschodzie i Zachodzie w okresie drugiego tysiąclecia, dając, na ile to możliwe, wspólne odczytanie tej historii oraz stwarzając wzajemną okazję do dialogu w duchu otwartości, aby „wspierać wzajemne zrozumienie i zaufanie, które są niezbędnymi warunkami pojednania na początku trzeciego tysiąclecia”.
W konkluzji dokumentu przyjętego przez Komisję stwierdzono, że „współzależność synodalności i prymatu jest podstawową zasadą w życiu Kościoła” i że na tę zasadę „należy się powoływać, aby sprostać potrzebom i wymaganiom Kościoła w naszych czasach”.
Ponadto Komisja wzięła pod uwagę fakt, że w odbiorze wiersza: „Odwołania w sprawach dyscyplinarnych kierowano także do stolicy w Konstantynopolu i do innych stolic” w dokumencie z Chieti (2016), paragraf 19, było widoczne pewne nieporozumienie. Komisja postanowiła, że powyższy wiersz należy odczytywać w świetle 9 kanonu IV Soboru Powszechnego (Chalcedon 451): „Jeżeli biskup lub duchowny miałby spór z metropolitą prowincji, to niech się odwoła do egzarchy diecezji lub do tronu cesarskiego miasta Konstantynopola, i tam niech będzie sądzony”.
W sobotę, 3 czerwca 2023 r., prawosławni członkowie Komisji odprawili panichidę, modląc się o spokój dusz prawosławnych członków Komisji, którzy odeszli do Pana od czasu ostatniej sesji plenarnej w Chieti w 2016 r.
Wieczorem rzymskokatoliccy członkowie Komisji celebrowali mszę św. w katedrze św. Katarzyny, której przewodniczył kardynał Kurt Koch, w obecności Jego Świątobliwości Papieża i Patriarchy Aleksandrii i całej Afryki Teodora II oraz prawosławnych członków Komisji. W nabożeństwie uczestniczył też nuncjusz apostolski w Egipcie arcybiskup Nicolas Thévenin oraz wikariusz apostolski Aleksandrii biskup Claudio Lurati wraz z duchowieństwem i wiernymi miejscowej wspólnoty. Po nabożeństwie, wspólnota franciszkańska w Aleksandrii wydała okolicznościowe przyjęcie.
W niedzielę 4 czerwca 2023 r. prawosławni członkowie Komisji uczestniczyli w św. Liturgii święta Pięćdziesiątnicy w monasterze św. Sawy w Aleksandrii. Uroczystościom liturgicznym przewodniczył Jego Świątobliwość Papież i Patriarcha Aleksandrii i całej Afryki Teodor II. Na uroczystościach obecni byli też rzymskokatoliccy członkowie Komisji.
Podczas poczęstunku, który miał miejsce w monasterskim archontariki po zakończeniu uroczystości liturgicznych, prawosławni członkowie Komisji z PAKP przekazali na ręce Jego Świątobliwości Papieża i Patriarchy Aleksandrii i całej Afryki Teodora II upominki od Jego Eminencji, Wielce Błogosławionego Sawy, Metropolity Warszawskiego i całej Polski, w postaci panagii oraz albumu „Na chwałę Bożą”, które upamiętniają 85-lecie urodzin Jego Eminencji metropolity Sawy, oraz 25-lecie jego intronizacji na tron metropolitów warszawskich i całej Polski. Jego Świątobliwość, Papież i Patriarcha Teodor II, wyraźnie wzruszony, gorąco podziękował za tak wspaniałe dary, podkreślając swój ogromny szacunek, jakim darzy zwierzchnika Cerkwi w Polsce.
Następnie miało miejsce przyjęcie, uprzejmie wydane przez Grecką Wspólnotę Aleksandrii, po którym członkowie zwiedzili też słynną Bibliotekę Aleksandryjską.
We wtorek, 6 czerwca 2023 r., Jego Świątobliwość Papież i Patriarcha Aleksandrii i całej Afryki Teodor II, przyjął na audiencji delegację PAKP: prof. Jerzego Ostapczuka i mgr Jerzego Betlejko, którym wręczył do przekazania Jego Eminencji metropolicie Sawie patriarszy enkolpion, album oraz inne upominki z okazji obchodzonych przez niego jubileuszy urodzin oraz intronizacji. Jego Świątobliwość Papież i Patriarcha Aleksandrii i całej Afryki wygłosił też wtedy wielce znamienne słowa: „Otaczam szacunkiem i czcią waszego Metropolitę, Władykę Sawę, jako mądrego cerkiewnego męża, lecz również jako umiejętnego sternika Cerkwi w Polsce”, jednocześnie życząc mu obfitego Bożego błogosławieństwa w dalszym pełnieniu posługi zwierzchnika Cerkwi w Polsce.
We wtorek wieczorem członków Komisji oraz Jego Świątobliwość Papieża i Patriarchę Teodora II przyjął w swej rezydencji Konsul Generalny Republiki Greckiej w Aleksandrii, Athanassios B. Kotsionis.
We środę 7 czerwca 2023 r. po południu członkowie Komisji zwiedzili Bibliotekę i Muzeum Patriarchatu Aleksandryjskiego, natomiast wieczorem koptyjski katolicki patriarcha Aleksandrii, Jego Świątobliwość Ibrahim Isaac Sidrak, przyjął delegację Komisji na spotkaniu ze Zgromadzeniem Katolickich Hierarchów Egiptu.
Podczas sesji zamykającej spotkanie Komisja Wspólna wyraziła chęć zorganizowania w przyszłym roku posiedzenia Komitetu Koordynacyjnego w celu kontynuacji prac Komisji.
Jerzy Betlejko
(na podstawie „Komunikatu” Międzynarodowej Komisji Mieszanej do spraw dialogu teologicznego między Kościołem rzymskokatolickim a Kościołem prawosławnym)
zdjęcia: autor oraz za: www.patriarchateofalexandria.com
za: orthodox.pl
