Zostań przyjacielem cerkiew.pl
Wybrana hymnografia okresu Wielkiego Postu. Część II
przygotował Michał Diemianiuk, 09 marca 2020
Tłumaczenie hymnografii - ks. H. Paprocki, za: liturgia.cerkiew.pl
W niedzielę I tygodnia na nieszporach
dodajemy dziesięć stichosów i mówimy cztery stichosy Oktoechosu i isomelosy Triodionu kyr Józefa, ton 4. Prosomion: Dałeś znak.
Daj mi rozrzewnienie i odejście od zła, doskonałą poprawę, teraz pogrążonemu w żądzy cielesnej i oddalonemu od Ciebie, Boże, Królu wszystkich, znikąd niemającemu nadziei, i zbaw mnie, marnotrawnego, z wielkiej łaskawości, Jezusie wszechmocny, Zbawco dusz naszych.
Mojżesz przedziwny oczyścił się przez post i ujrzał upragnionego. Przeto naśladuj go, pokorna moja duszo, staraj się usilnie w dniu wstrzemięźliwości oczyścić się ze zła, aby Pana dającego tobie przebaczenie, oczyszczenie i zbawienie, ujrzeć jako dobrego i Przyjaciela człowieka.
Drugi, kyr Teodora, ton 6: Prosomion: Archanioła.
Teraz radośnie zaczniemy drugi tydzień postu, spełniając go dzień w dzień, bracia, uczyniwszy jako ognisty rydwan Eliasza z Tiszbe cztery wielkie cnoty, rozum podnieśmy nieustraszonością, ciało uzbrójmy czystością, biegnąc i zwyciężając wroga.
Na stichownie isomelos, ton 8:
Przyjdźcie, oczyśćmy siebie jałmużną i szczodrobliwością wobec ubogich, nie rozgłaszając, ani też nie okazując naszej dobroczynności, aby lewica nie dowiedziała się, co czyni prawica, aby pycha nie zniszczyła owocu jałmużny, ale w tajemnicy zawołajmy do znającego tajemnice: Ojcze, przebacz nasze grzechy, jako Przyjaciel człowieka!
* * *
W poniedziałek drugiego tygodnia. Na jutrzni
Po drugiej recytacji Psałterza katyzma poetycka, ton 4: Prosomion: Zadziwił się Józef.
Chryste, przez prawdziwy post i pokutę ożyw zmarłego przez przestępstwo spożycia owocu, jako Szczodry, modlę się, i daj mi zawsze chodzić prawymi i dobrymi drogami czcigodnych Twoich przykazań, aby dostąpić Twojej Bożej chwały ze wszystkimi miłującymi Ciebie, przeto wysławiam Twoją, Jezu, łaskawość dla wszystkich.
Po trzeciej recytacji Psałterza katyzma poetycka, ton 6: Prosomion: Panie, zmiłuj się.
Panie, kieruj nami, gdy powtarzamy post, daj nam uświęcenie blaskiem i oświeceniem Twoich przykazań, i pozwól nam, klęczącym, przynosić Tobie przyjemną modlitwę. Ty bowiem jesteś Ojcem naszym i my Twoimi synami, śpiewamy Tobie z bojaźnią i imię Twoje przyzywamy.
Do psalmów pochwalnych dodajemy sticherę isomelos, ton 5:
Przedziwny oręż, modlitwa i post, to on Mojżesza okazał prawodawcą i Eliasza gorliwym w ofiarach, w poście trwając, wierni, zawołajmy do Zbawcy: Tobie jedynemu zgrzeszyliśmy, zmiłuj się nad nami!
W poniedziałek wieczorem
Do: Panie, wołam do Ciebie, dodajemy sześć sticher i śpiewamy stichery Triodionu. Poemat kyr Józefa, ton 8: 5 Prosomion: Jak was nazwiemy.
Do kogóż upodobniłaś się, nieszczęsna, leniąca się duszo? Nie czynisz dobra, lecz ciągle lubisz przebywać w złu. Sąd przy drzwiach, pokajaj się, oczyść się postem i modlitwą, zawołaj do Twojego Władcy: Zgrzeszyłem przed Tobą, przebacz jako łaskawy i daj mi poprawę!
(…)
Inna stichera kyr Teodora, ton 8: Prosomion: W Edenie raj.
Wprowadziłeś nas teraz, Boże, w czas wspólnego dokonania czcigodnego postu i pozwoliłeś nam wejść na święte pole walki drugiego tygodnia. Sam pozwól, Panie, i do przyszłego dobiec, otaczając opieką i umacniając nasze ciała i dusze, abyśmy osiągnęli mężnie jego kres w Pańskim dniu zmartwychwstania Twego, wszyscy w radości i nosząc korony nieustannie Ciebie sławili.
Do stichownie dodajemy isomelos dnia, ton 3:
Pośćmy postem duchowym, odrzućmy wszelką rozpustę, porzućmy także zgorszenia grzechu, darujmy braciom długi, aby i nam odpuszczono nasze grzechy, wtedy bowiem będziemy mogli zawołać: Niechaj modlitwa nasza wznosie się jak dym kadzidlany przed Tobą, Panie.
* * *
We wtorek drugiego tygodnia, na jutrzni
Po drugiej recytacji Psałterza mówimy te oto katyzmy poetyckie, ton 8: Prosomion: Powstałeś.
Powstrzymując żądze uzdą nieskalanego postu, wszyscy starajmy się przez wiarę doskonałą skierować rozum ku czcigodnemu widzeniu Boga, abyśmy odrzucili słodycz życia ziemskiego i otrzymali życie niebieskie oraz Bożą jasność.
Po trzeciej recytacji Psałterza katyzma poetycka, ton 8: Prosomion: Pasterska gorliwość.
Post proponuje tajemną ucztę, obiecuje nam obficie się nasycić: spożywajmy jako pokarm zawsze żywe dary Ducha, pijmy jako napój zdroje łez wypływających dla Boga i rozradujmy się, nieustannie przynosząc chwałę Bogu.
Do psalmów pochwalnych dodajmy isomelos, ton 5:
Dlaczego rozpaczasz, duszo moja, służąc grzechowi? Dlaczego będąc chorą nie przybiegniesz do Lekarza? Oto sprzyjający czas i teraz prawdziwy dzień zbawienia. Powstań, obmyj swoje oblicze łzami pokuty i olejem dobroczynności rozświetl lampę, abyś znalazła oczyszczenie u Chrystusa Boga i wielkie miłosierdzie.
We wtorek wieczorem
Na stichownie isomelos dnia: Ton 3:
Panie, który zostałeś ukrzyżowany ciałem i z sobą ukrzyżowałeś naszego starego człowieka, włócznią zostałeś przebity w bok i przebiłeś węża, gubiciela człowieka, przygwóźdź do Twojej bojaźni moje ciało i Twoją miłością zrań moją duszę, abym rozważając Twoje cierpienie we wstrzemięźliwości spędził nakazy postu nie tylko co do ciała, ale także zamknął inne wejścia grzechu, a skruchę serca i pokorę ducha ofiaruję Tobie za moje dawne grzechy, z których wybaw mnie, Przyjacielu człowieka.
* * *
W środę drugiego tygodnia na jutrzni
Po drugiej recytacji Psałterza katyzmy poetyckie, ton 1:
Chryste, na krzyżu zostałeś rozpostarty, zabity zabiłeś wroga i węża będącego przyczyną zła, ożywiwszy zabitych przez jego ugryzienie, przeto modlę się: Martwą duszę moją, Zbawco, Zbawco, spoglądającą na Ciebie w modlitwie i poście.
Po trzeciej recytacji Psałterza katyzma poetycka, ton 3: Prosomion: Gabriel zadziwił się pięknem Twego dziewictwa.
Pieśni surmą zatrąbmy, przechodząc znamienity dzień, czas wstrzemięźliwości i zawołajmy śpiewając: Oto życie nasze w świecie rozwiń, więdnące przez niewstrzemięźliwość i żądze, mocą Twego krzyża, Chryste Słowo, zachowaj w nim Twoje sługi.
Do psalmów pochwalnych dodajemy isomelos, ton 7:
Panie, krzyżem Twoim zniszczyłeś śmierć, która dawno temu weszła w świat ze względu na spożycie owocu drzewa, co przepowiedziałeś w raju. Sam więc przez ten post wybaw nas ze wszelkiej rozkoszy zgubnej dla duszy i pozwól czynić trwały pokarm na żywot wieczny. Prosimy, abyśmy otrzymali koronę niezniszczalnej słodyczy, przygotowaną dla prawdziwie poszczących.
W środę drugiego tygodnia wieczorem
do: Panie, wołam do Ciebie, dodajemy dziesięć sticher i śpiewamy ten isomelos, także męczennikom i trzy prosomiony: Isomelos, ton 1:
Podejmijmy duchowy post, bracia, nie mówmy fałszu językiem, ani też nie czyńmy wymówek bratu ku zgorszeniu, lecz pokutą oświeciwszy łzami świecę duszy, zawołajmy do Chrystusa: Odpuść nam nasze grzeszne upadki jako Przyjaciel człowieka.
(…)
Inne stichera kyr Teodora, ton 6: Prosomion: Wszyscy odłożywszy.
Apostołowie Chrystusa, światła dla zrodzonych z ziemi, skarbnice bogate dla świata najmędrszego rozumu Boga naszego, wybawcie z pokus świętymi waszymi modlitwami wam śpiewających i czas postu pozwólcie spędzić nam młodzieńczo, dając pokój naszemu życiu, abyśmy uprzedziwszy cierpienia Chrystusa z odwagą przynieśli śpiewy Bogu naszemu.
* * *
W czwartek drugiego tygodnia świętego postu
Po drugiej recytacji Psałterza mówimy te katyzmy poetyckie, ton 3: Prosomion: Gabriel zadziwił się pięknem Twego dziewictwa.
Chrystus, piękna łoza, przyniósł was jako winograd napajający ziemię zbawczą słodyczą, apostołowie mający Boga w sercu, przez to wybawcie mnie z rozkoszy pijaństwa, modlę się, dając mojej duszy strumienie rozrzewnienia w Bożym dniu poszczenia, abym zbawiony otrzymał życie.
Po trzeciej recytacji Psałterza katyzma poetycka, ton 6: Prosomion: Przed Panem stojąc.
Panie, bądź dla nas pobłażliwy w tym Bożym czasie, pozwól nam zawsze toczyć Tobie łzy z serca ku obmyciu skalań duszy i ku przestrzeganiu świętych przykazań, aby w ten sposób poszcząc sprawić Tobie radość i pozwól wszystkim ujrzeć Twoje najczcigodniejsze cierpienia, dla modlitw Twoich zbawiających świat apostołów, chwała Tobie.
Do psalmów pochwalnych dodajemy isomelos, ton 8:
Czas pokuty i wysiłek postu jest dla nas orędownikiem życia wiecznego, jeśli wyciągniemy ręce do dobroczynności. Nic bowiem tak nie ratuje duszy, jak danie potrzebującym. Jałmużna zmieszana z postem wybawia człowieka ze śmierci, przeto ją pozdrówmy, której nic nie jest równe, wystarcza bowiem, aby zbawić dusze nasze.
W czwartek drugiego tygodnia wieczorem
Do: Panie, wołam do Ciebie, dodajemy sześć sticher i śpiewamy trzy isomelosy Triodionu kyr Józefa, ton 4: Prosomion: Dałeś znak.
Przebity w bok i powieszony na drzewie, wytoczyłeś mi życie, zmarłemu przez spożycie z drzewa przez złość węża. Przeto sławię Ciebie, Chryste, i błagam Twoją łaskawość: Okaż mnie kłaniającym się męce i zmartwychwstaniu, z rozrzewnieniem spełniającego pole bitwy postu.
(…)
Inna stichera isomelos kyr Teodora, ton 5: Prosomion: Panie, za Mojżesza.
Panie, opiewamy Twój życiodajny krzyż, on bowiem zakwitnął w świecie jako życie, uśmierciwszy śmierć, który Tobie i teraz w modlitwie przedkładamy. Umocnij mnie, poszczącego, w świętych dniach, daj mi moc nad żądzami i zwycięstwo nad światem, ze względu na ogrom miłosierdzia, Przyjacielu człowieka.
Do stichownie dodajemy isomelos dnia: Ton 5:
Ci, którzy nie pościli według nakazu Stwórcy, pierwsi stworzeni w ogrodzie, zrodzili śmierć z powodu nieposłuszeństwa, pozbawiwszy się drzewa życia i rajskiej słodyczy. Pośćmy przeto, wierni, od zniszczalnych pokarmów i zgubnych żądz, abyśmy objęli Boży krzyż życia i z rozsądnym łotrem powrócili do pierwotnej ojczyzny, przyjmując od Chrystusa Boga wielkie miłosierdzie.
* * *
W piątek drugiego tygodnia postu
Po drugiej recytacji Psałterza mówimy te oto katyzmy poetyckie, ton 4: Prosomion: Szybko przybądź.
Przez post wznosząc się ponad przywiązujące do ziemi żądze, wywyższajmy Pana podniesionego na krzyżu, który podniósł świat. Pijmy z uczuciem rozrzewnienia napój, zapamiętajmy dzień i godzinę, w której staniemy przed wiecznym Sędzią.
Po trzeciej recytacji Psałterza katyzma poetycka kyr Teodora, ton 5: Prosomion: Jaśnieje dzisiaj.
Jaśnieje, Panie, łaska Twego krzyża, oświecając cały świat, niszczy moc biesowską i wspaniale ozdabia teraz bieg postu, w którym nas wzmacniając, zmiłuj się nad nami.
Do psalmów pochwalnych dodajemy isomelos, ton 8:
Post jest prawdziwym zabójcą żądzy, obiecuje uleczyć ze zła grzechu, jego więc jako danego przez Boga pomocnika uczcijmy, gdyż przez post Mojżesz przyjął napisane przez Boga tablice przykazań, ale nie naśladujmy go rozbijającego je przez niewstrzemięźliwość. Nie bądźmy wspólnikami tych, których ciała upadły na pustyni. Nie będziemy narzekać jak Żydzi, ale oświećmy się kościelnie, nie faryzejsko w obłudzie, ale upiększmy się ewangelicznie, wysławiając się w krzyżu Chrystusa, Zbawcy dusz naszych.
W piątek wieczorem drugiego tygodnia postu
Isomelos, ton 4: Teraz jest przyjemny czas, teraz jest dzień zbawienia, w ogromie Twego miłosierdzia nawiedź moją duszę i osłab czas moich nieprawości, jedyny Przyjacielu człowieka.
* * *
W sobotę drugiego tygodnia postu na jutrzni
Alleluja, i tropariony, ton 2:
Apostołowie, męczennicy i prorocy, biskupi, asceci i mnisi, dobrze spełniliście wasz trud i zachowawszy wiarę macie odwagę przed Zbawcą, módlcie się do Niego za nami jako do miłosiernego, prosimy, aby zostały zbawione dusze nasze.
Chwała. Zmarłym: Wspomnij, Panie, jako dobry Twoje sługi i przebacz im wszystko, czym zgrzeszyli w życiu, nikt bowiem nie jest bezgrzeszny, tylko Ty, który zmarłym możesz dać odpoczynek.
I teraz. Teotokion: Święta Matko niewypowiedzianej Światłości, czcząc Ciebie pieśniami anielskimi, pobożnie wysławiamy.
Także katyzma poetycka, ton 5:
Zbawicielu nasz, daj Twoim sługom odpoczynek ze sprawiedliwymi i umieść ich w Twoich przybytkach, jak i jest napisane, nie zważając jako dobry, na ich grzechy dobrowolne i mimowolne, wszystkie popełnione świadomie i nieświadomie, Przyjacielu człowieka.
Kontakion, ton 8:
Ze świętymi daj odpoczynek, Chryste, duszy zmarłych Twoich sług, gdzie nie ma cierpień, smutku i westchnień, lecz życie nie mające końca.
Ikos: Sam jeden jesteś nieśmiertelny, który stworzyłeś i ukształtowałeś człowieka, jesteśmy bowiem śmiertelni i z ziemi stworzeni, i do tejże ziemi powrócimy, jak rozkazałeś. Ty, który mnie stworzyłeś, rzekłeś do mnie, że jestem ziemią i do ziemi powrócę, dokąd pójdziemy wszyscy ludzie. Nadgrobny czyniąc płacz śpiewamy pieśń: Alleluja.
* * *
Niedziela druga Świętego Postu. Śpiewa się tę służbę ku czci świętego ojca naszego Grzegorza Palamasa, cudotwórcy, arcybiskupa Tesaloniki, ułożoną przez najczcigodniejszego patriarchę Filoteusza.
W sobotę wieczorem dajemy dziesięć stichosów i śpiewamy trzy stichery zmartwychwstania, trzy Anatoliosa i cztery świętego, ton 2: Prosomion: Jakimiż pochwalnymi pieśniami.
Jakimiż godnymi pochwały pieśniami będziemy opiewać hierarchę, surmę teologii, usta tchnące ogniem łaski, czcigodny przybytek Ducha, niezachwianą kolumnę Kościoła, wielkie upiększenie świata, rzekę mądrości, świecznik Światłości, jasną gwiazdę oświecającą stworzenie?
Jakimiż kwiatami pieśni pochwalnych ukoronujemy hierarchę, obrońcę pobożności i wroga bezbożności, gorącego orędownika wiary, wielkiego przewodnika i nauczyciela, najpiękniejszą fletnię Ducha, język jaśniejący złotem, źródło toczące wiernym strumienie uzdrowień, wielkiego i godnego podziwu Grzegorza?
(…)
Chwała. Ton 6: Czcigodny, po trzykroć błogosławiony, świątobliwy ojcze, dobry pasterzu i uczniu arcypasterza Chrystusa, który duszę oddał za owce, sam i teraz ojcze nasz mający Boga w sercu Grzegorzu, wybłagaj Twoimi modlitwami darowanie nam wielkiego miłosierdzia.
I teraz. Pierwszy teotokion tonu.
Na stichownie według alfabetu.
Chwała. Ton 8: Odważny Twój język do nauczania, w słowach serdecznych ogłaszając pobudza dusze leniwych i przez Boga natchnionymi Twymi słowami odnaleziona zostanie drabina wznosząca się od ziemi do nieba, przeto Grzegorzu, cudzie Tesaloniki, nie przestawaj modlić się do Chrystusa, aby oświecił Boską Światłością czczących Ciebie.
Na jutrzni po sześciu psalmach, Bóg i Pan
Troparion zmartwychwstania, dwa razy. Chwała. Troparion świętego, ton 8:
Pochodnio Prawosławia, umocnienie i nauczycielu Kościoła, ozdobo mnichów, niezwyciężony obrońco teologów, Grzegorzu cudotwórco, chwało Tesaloniki, głosicielu łaski, módl się o zbawienie dusz naszych.
Kontakion, ton 4:
Teraz okazał się czas czynów, sąd przy drzwiach, powstaniemy, aby pościć, przynieśmy łzy rozrzewnienia dobroczynnością, wołając: Zgrzeszyliśmy więcej, niż jest piasku morskiego, ale daruj, Stwórco wszystkich, abyśmy otrzymali niezniszczalne korony.
Katyzma poetycka, ton 4: Prosomion: Szybko przybądź. Spaliłeś oszustwa niegodziwych, mądry, dobrze wyjaśniłeś wiarę prawosławnych i oświeciłeś świat. Z tego powodu okazałeś się zwycięskim zwycięzcą, kolumną Kościoła, prawdziwym hierarchą, nie przestawaj modlić się do Chrystusa, aby zbawił nas wszystkich.
Kontakion świętemu, ton 8: Prosomion: Tobie, zwycięskiej Hetmance.
Święty i Boży organ mądrości, świetlistą surmę teologii, zgodnie opiewamy Ciebie, Grzegorzu, głoszący z natchnienia Bożego. Jako rozum stojący przed Pierwszym Rozumem. Ku Niemu skieruj nasz rozum, abyśmy wołali: Raduj się, głosicielu łaski.
Eksapostilation zmartwychwstania. Chwała. Świętego: Prosomion: Z uczniami.
Raduj się, chwało ojców, usta teologów, mieszkanie milczenia, domu mądrości, najwznioślejszy z nauczycieli, głębio słowa. Raduj się, organie czynu, wzniosłości kontemplacji i uzdrowicielu ludzkich słabości. Raduj się, świątynio Ducha, i zmarły, i żywy ojcze.
Do psalmów pochwalnych dodajemy osiem stichosów i śpiewamy pięć sticher zmartwychwstania i te oto trzy stichery. Ton 1:
(…)
Zasadziłeś dogmaty prawosławia, błogosławiony, odcinając ciernie niegodziwości, i pomnożyłeś nasiona wiary, zroszone twoimi słowami, dające kłos stokrotny jako gorliwy ogrodnik przyniosłeś je Bogu.
(…)
fotografia: ikonographics /orthphoto.net/