polska: Święto ul. Niecałej w Kaliszu

Święto ul. Niecałej w Kaliszu

ks. Jakub Dmitruk, 14 września 2016

W najstarszym mieście Polski – Kaliszu, tradycją lat ubiegłych, w drugą sobotę września odbyło się Święto ul. Niecałej. Zgodnie z harmonogramem ubiegłych lat, także i w tym roku uroczystości rozpoczęła Święta Liturgia w cerkwi św. św. ap. ap. Piotra i Pawła, której przewodniczył Jego Ekscelencja Arcybiskup Szymon Ordynariusz Diecezji Łódzko-Poznańskiej, w asyście ks. Waleriana Antosiuka, ks. Mikołaja Hajduczeni, ks. Mirosława Antosiuka – proboszcza parafii w Kaliszu, ks. Jana Jakimiuka, ks. Tomasza Rubczewskiego i ks. Jakuba Dmitruka. Na nabożeństwie byli obecni przedstawiciele władz samorządowych i służb mundurowych.

Ważnym wydarzeniem było także poświęcenie i odsłonięcie przez arcybiskupa Szymona tablicy informacyjno-pamiątkowej na budynku parafii prawosławnej w Kaliszu, który stoi pod adresem ul. Niecała 1 w Kaliszu.

Arcybiskup w swoich słowach w czasie Świętej Liturgii i po poświęceniu i odsłonięciu tablicy opowiedział o historii parafii prawosławnej w tym mieście. Podziękował także ks. Mirosławowi Antosiukowi za pracę, którą widać wokół świątyni, domu parafialnego – nie tylko tą materialną ale i tą duchową, która świadczy o Cerkwi prawosławnej w centralnej Polsce.

Ważnym wydarzeniem Święta ul. Niecałej był koncert Katedralnego Chóru Św. Aleksandra Newskiego z Łodzi pod dyrekcją Adama Tomaszewskiego, który się odbył w cerkwi w Kaliszu. To spotkanie z muzyką cerkiewną zgromadziło wielu sympatyków parafii, turystów i mieszkańców Kalisza.

Kalisz, drugie pod względem wielkości miasto Wielkopolski, leży w malowniczej dolinie rzeki Prosny. Najstarsze ślady działalności ludzkiej na terenie miasta i jego okolic sięgają mezolitu. Intensywne zasiedlenie w okresie wpływów rzymskich wynikało z położenia w znaczącym punkcie „Szlaku Bursztynowego”, łączącego imperium rzymskie z wybrzeżem Bałtyku. O randze tegoż centrum osadniczego świadczy fakt, iż około połowy II wieku n.e. aleksandryjski uczony Klaudiusz Ptolemeusz w „Geografii” wymienił miejscowość „Kalisia”, identyfikowaną przez badaczy z Kaliszem. Zapis ten sprawił, że Kalisz szczyci się posiadaniem najstarszej metryki pisanej wśród miast polskich.

Około 1257 r. książę Bolesław Pobożny ulokował Kalisz na prawie średzkim. Wewnętrzną przestrzeń miasta cechował wrzecionowaty układ 2 ulic handlowych, przeciętych systemem przecznic, z centralnie usytuowanym prostokątnym rynkiem. Ten średniowieczny układ urbanistyczny przetrwał do dziś.

Rozkwit miasta przypadł na XV i XVI w. Niebagatelny wpływ na architektoniczne i intelektualne oblicze miasta miało sprowadzenie doń jezuitów (1583 r.) oraz fundacja kolegium i kościoła dokonana przez arcybiskupa gnieźnieńskiego Stanisława Karnkowskiego.

Pierwsze wzmianki o prawosławnych mieszkańcach tego miasta pochodzą z 1774 roku. Kalisz zamieszkuje 17 rodzin narodowości greckiej. Już w 1787 r. niewielka diaspora nabywa działkę pierwotnie przeznacz pod budowę cerkwi, lecz ostatecznie powstaje tam cmentarz. Do dnia dzisiejszego istnieje pod nazwą Cmentarz Grecki przy ul. Górnośląskiej 8. W tym czasie prawosławni modlą się w kamienicy, w domowej kaplicy, lecz ta staje się za mała. W 1818 roku władze miasta przekazują dla prawosławnych w użytkowanie pofranciszkański kościół. Prawosławni mieszkańcy szybko remontują kościół i zabudowania gospodarcze za sumę 37 tysięcy złotych, gdzie pozostają do 1835 roku.

Po Powstaniu Styczniowym liczba parafian powiększa się o stacjonujących żołnierzy wojska rosyjskiego. W 1875 roku rozpoczyna się budowa pięknej cerkwi św. apostołów Piotra i Pawła na Placu Warszawskim, którą konsekruje w 1877 roku arcybiskup warszawski Leoncjusz. W czasie od samych początków greckiej diaspory swoją posługę sprawowali, duchowni sprowadzani z Bukowiny (z Czerniowców), ale od 1782 roku na stałe kolejno byli duchowni: ks. Mikołaj Nikitas, od 1805 ks. Teodor Pietrowicz następnie ks. hieromnich Anastasios Sawicz, od 1830 ks. Bazyli Borysiewicz, od 1844 ks. Onufry Liniewicz , od 1857 ks. Jakub Krzyżanowicz, od 1864 ks. Jan Blandowicz, od 1875 ks. Wakchus Guriew, od 1889 ks. Eutymiusz Guriew, od 1898 ks. Włodzimierz Tatarow, od 1902 ks. Mikołaj Siemienowski.

W 1914 roku do miasta wkraczaj niemieckie wojska okupując Kalisz do 1918 roku. W tym czasie wielu prawosławnych mieszkańców ucieka z okupowanego Kalisza. Piękna świątynia zostaje zamknięta i mocno uszkodzona. Kiedy do 11 listopada 1918 roku powraca prawosławna ludność już nie ma możliwości sprawowania nabożeństw w cerkwi na Placu Warszawskim. Domy prywatne i kaplica cmentarna na ul. Górnośląskiej 8 służą jako miejsca modlitewnych i eucharystycznych spotkań. W tym czasie swoja posługę duszpasterska niesie ks. Jan Kowalenko, który dojeżdża z Wielunia oddalonego o 80 kilometrów. Kiedy i on zostaje przeniesiony do Warszawy, w czasie wielkich świąt nabożeństwa sprawują duchowni z obozu wojskowego ze Szypiorna.

Władze miasta w 1928 roku podejmują uchwałę o rozbiórce cerkwi św. apostołów Piotr i Pawła. Materiały z rozbiórki trafiają na plac parafialny, gdzie powzięto decyzje o budowie nowej cerkwi. Już 15 grudnia 1928 roku zostały założone fundamenty pod budowę świątyni pod wezwaniem św. apostołów Piotr i Pawła. Poświęcono ją w surowym stanie w 8 stycznia 1930 roku. Urządzanie cerkwi trwało zaledwie osiem miesięcy, utensylia i ikonostas pochodziły z rozebranej cerkwi w Sieradzu i częściowo z Kalisza. Parafia pozostawała jako filialna łódzkiej parafii św. Aleksandra Newskiego do 1945 roku. Dnia 7 lutego 1945 roku zostaje erygowana samodzielna parafia, do której zostaje mianowany proboszczem ks. Teodor Malutczyk. Swoją funkcje pełnił do 27 lipca 1998 roku. Od tego czasu do dnia dzisiejszego posługę duszpasterską sprawuje proboszcz parafii w Kaliszu ks. Mirosław Antosiuk.

za: orthodox.pl