Zostań przyjacielem cerkiew.pl
Patriarchat Antiocheński dzisiaj cz. 4 (ostatnia) – Syria
Dominika Kovačević, 11 sierpnia 2016
W związku ze zbliżającą się wizytą patriarchy antiocheńskiego w Polsce przedstawiamy Państwu garść informacji o tym, jak wygląda ta Cerkiew dzisiaj. O historii Patriarchatu Antiocheńskiego można poczytać tutaj.
KRAJ
Statystyki
Z racji wojny domowej trawiącej kraj od początku 2011 roku, trudno dokładnie stwierdzić, ile obecnie ludzi mieszka w Syrii, i jaka część z nich jest prawosławna. Do czasów wojny, według danych organizacji cerkiewnych, sami wierni prawosławnego bizantyjskiego Patriarchatu Antiochii stanowili 14%, zaś 6% inni chrześcijanie, w tym wierni prawosławnego orientalnego Patriarchatu Antiochii. Według danych zachodnich – które jednak często zaniżają liczbę chrześcijan na Bliskim Wschodzie – wszystkich chrześcijan w Syrii było od 10 do 14%. Jakby nie było, prawosławni są zdecydowanie największą grupą wśród syryjskich chrześcijan.
Dni wolne
Obecnie w tygodniu są to piątek i sobota – czyli według systemu muzułmańskiego. Przed kilkoma dekadami, kiedy chrześcijan było jeszcze więcej niż przed wojną, była propozycja, by dniami wolnymi były piątek i niedziela, ale z racji zostającej pośrodku soboty to się nie przyjęło.
W ciągu roku następujące święta prawosławne są dniami wolnymi: 1 stycznia (Obrzezanie Pańskie i św. Bazylego Wielkiego; to ważne w kulturze prawosławnych Syryjczyków nie tylko ze względu na świecki nowy rok); Wielki Piątek (z racji wolnych piątków); Niedziela Paschy; 25 grudnia (Boże Narodzenie).
Media
W syryjskiej telewizji państwowej emitowane są programy i transmisje (głównie w okolicach wielkich świąt albo uroczystości) związane z prawosławiem. Ciekawostką jest islamska stacja Nūr Asz-Szam („Światło Wschodu”), która przy wielkich wydarzeniach i świętach nadaje pełne transmisje cerkiewne.
STRUKTURA CERKIEWNA
Metropolia Damaszku – zwierzchnikiem jest antiocheński patriarcha
Siedziba: dwa wielkie sobory w Damaszku: Świętego Krzyża i Przenajświętszej Bogurodzicy (tzw. Mariamita).
Siedzibą patriarchy oprócz tych katedr jest także monaster Balamand w Libanie.
Liczba parafii: 14 w Damaszku, 17 w okolicach; 5 szkół prawosławnych; 5 męskich monasterów, 2 żeńskie; 4 biskupów pomocniczych.
Opis: Damaszek ma 1 milion 700 tys. mieszkańców, stolica Syrii. Drugie miasto co do wielkości, po Aleppo. Do czasu wojny chrześcijanie stanowili od 15 do 20% mieszkańców Damaszku; istnieją trzy dzielnice chrześcijańskie, i trzy chrześcijańsko-druzyjskie.
Na terenie metropolii znajduje się liczące 25 tysięcy mieszkańców miasteczko Sajdnaja (co znaczy „Władczyni nasza” i odnosi się do Bogurodzicy), w którym znajdują się 2 męskie i 1 żeński monaster słynący cudami w przeszłości i teraźniejszości (już nie raz sama Bogurodzica udaremniała ataki na klasztor). W miasteczku są osoby, które po dziś mówią w języku zachodnio-aramejskim, będącym bezpośrednim związanym z tym aramejskim, w którym mówił Jezus Chrystus. W ramach metropolii Damaszku jest też liczące 3 tysiące osób miasteczko Ma'alūla, w którym ludzie do dzisiaj posługują się zachodnio-aramejskim. Tutaj działa żeński monaster św. Tekli; jest to jedna z kilku cerkwi na świecie, w której nabożeństwa według rytu bizantyjskiego sprawowane są głównie w języku aramejskim.
Metropolia Himsu (Homs)
Siedziba: sobór 40 męczenników w Homs
Metropolita: Jerzy (Abu Zakhim)
Strona internetowa
Opis: Hims ma 800 tys. mieszkańców, około 1/3 to prawosławni (przed wojną 2011, licząc też razem z orientalnymi: Aramejczykami i Ormianami), a reszta to muzułmanie (jeszcze do końca XIX wieku to proporcje były pół-na-pół).
Starówka została zajęta przez rebeliantów na początku wojny domowej w 2011 roku, odzyskana została na początku maja 2014 roku. Cerkwie zostały znaczące uszkodzone, zwłaszcza św. Jerzego gdzie nie ma dachu, ikonostas szczątkowy itd. Ale życie parafialne nadal tam się toczy; ¾ mieszkańców prawosławnych, mimo tak złej sytuacji, wróciło do swoich domów. W Himsie jest też sobór syryjski (aramejski) prawosławny orientalny Pasa Bogurodzicy, którego fundamenty są już z 50 r. n. e., a także bizantyjska prawosławna cerkiew św. męczennika i uzdrowiciela Eliana z V wieku, gdzie też są jego relikwie. W Himsie obok tych dużych parafii działają mniejsze i biedniejsze, jak np. św. Romana Melodosa
te duże cerkwie, ale też i takie małe, biedne acz żywotne parafie jak ta św. Romanosa.
W Himsie działa szkoła muzyki cerkiewnej św. Roma Melodosa; kanał youtube.
W miejscowości Al-Hałāsz (4 tys. mieszkańców, wszyscy prawosławni) działa patriarszy szpital.
Metropolia Hamy
Siedziba: sobór św. Jerzego w Hamie
Metropolita: Eliasz (Saliba); Libańczyk, a nie Syryjczyk.
Opis: Hama ma około 312 tys. mieszkańców, położona jest na szlaku różnych dróg komunikacyjnych w Syrii. Większość mieszkańców to muzułmanie, aczkolwiek o mniejszości prawosławnej mówi się jako o „znaczącej”.
W okolicy Hamy (w przedziale od 9 do 25 kilometrów) są miejscowości w zupełności prawosławne, z czego największe to Kafr Buhum (18 tysięcy mieszkańców, 5 cerkwi), As-Suqajlabijah (17 tysięcy mieszkańców, 2 cerkwie i jeden monaster) i Mharda (20 tysięcy mieszkańców, 5 cerkwi i jeden monaster). W Kafr Buhum jest cerkiew św. Eliasza, która jest jedną z największych chrześcijańskich świątyń w świecie arabskim; w mieście działa również monaster świętego Jerzego.
Metropolia Latakii
Siedziba: sobór św. Jerzego w Latakii
Metropolita: Jan (Mansūr)
Strona internetowa
Liczba parafii: 11 w mieście i okolicach, poza - ?
Opis: Latakia ma około 380 tys. mieszkańców, większość to sunnici. Istnieje też mniejszość alawicka – to właściwie ich miejskie centrum, a w okolicznych wsiach to oni stanowią większość (70%), prawosławni to 14% (we wsiach). Latakia to największa wielkomiejska wspólnota prawosławna w całej Syrii. To rodzinne miasto patriarchy Jana X.
Metropolia Bosry, Huran i Dżabal Al-Arab
Siedziba: sobór św. Jerzego w As-Sułaida (ang. transkrypcja As-Suwaida)
Metropolita: Sawa (Esber – to transkrypcja międzynarodowa, właściwie to Isbir); czołowy współczesny arabski teolog prawosławny, autor wielu publikacji.
Strona metropolity i diecezji
Opis: As-Sułaida ma ok. 73 tysiące mieszkańców, większość to druzowie, prawosławna mniejszość jest „znacząca”.
Metropolia Aleppo
Siedziba: sobór św. Eliasza w Aleppo
Metropolita: Paweł (Jāzidżī; ang. transkrypcja Yazigi); porwany w kwietniu 2013 roku, los nieznany.
Strona internetowa
Strona Ruchu Młodzieży Prawosławnej w Aleppo
Opis: Aleppo to największe miasto Syrii, 2 miliony mieszkańców. Do czasów wojny ¼ stanowili chrześcijanie.
Metropolia obejmuje także 7 lub 8 parafii we wschodniej Turcji, bowiem są to tereny historycznie syryjskie. Co warto zaznaczyć, tylko te parafie w Turcji, a nie Konstantynopola (które są bardzo greckie) próbują Turków ewangelizować, tj. są tłumaczenia tekstów liturgicznych na turecki a nawet elementy nabożeństw są po turecku, a nie tylko po arabsku. Również strony internetowe tych parafii są prowadzone w języku tureckim. W tym miejscu można posłuchać Boskiej Liturgii św. Jana Chryzostoma po turecku.
Jak wspomniano w części trzeciej, w ramach libańskiej metropolii Akkaru, działają trzy biskupstwa na terenie Syrii:
Biskupstwo Tartus
Biskup: Atanazy (Fahd)
Siedziba: sobór Wprowadzenia Bogurodzicy do Świątyni w Tartus
Strona internetowa
Kanał youtube
Opis: Tartus ma 118 tysięcy mieszkańców, działają tu trzy cerkwie prawosławne. Większość mieszkańców to alawici.
Na terenie prowincji Tartus jest dystrykt As-Sauda (ok. 32 tysiące mieszkańców) którego znakomita większość to prawosławni.
Biskupstwo Safity
Biskup: Dymitr (Szarbak)
Siedziba: sobór św. archanioła Michała w Saficie
Strona internetowa
Opis: Safita to miasto z 33 tysiącem mieszkańców, stolica dystryktu Safita na terenie prowincji Tartus. Połowa mieszkańców miasta to prawosławni, zaś druga połowa to alawici.
Biskupstwo Marmarity
Biskup: Eliasz (Tu’me)
Siedziba: sobór św. Pantelejmona w Marmaricie
Strona internetowa
Opis: Biskupstwo to nazywane jest również „Al-Łādī” (ang. transkyprcja Al-Wadi), to skrót od Łādī An-Nasara, tj. „Dolina Chrześcijan”.
Marmarita mieści się na terenie prowincji Homs, ma 4000 mieszkańców, prawie wyłącznie prawosławnych, choć jest grupa melkitów (unitów) i ewangelików. Stąd wywodzi się ród Jāzidżī (czyli patriarchy Jana i metropolity Aleppo Pawła). Miastu patronuje święto Zaśnięcia Przenajświętszej Bogurodzicy, rokrocznie 15 sierpnia są tu duże uroczystości.
Część pierwsza (wierni, język)
Część druga (organizacje; diecezje poza Syrią i Libanem)
Część trzecia (Liban)
KRAJ
Statystyki
Z racji wojny domowej trawiącej kraj od początku 2011 roku, trudno dokładnie stwierdzić, ile obecnie ludzi mieszka w Syrii, i jaka część z nich jest prawosławna. Do czasów wojny, według danych organizacji cerkiewnych, sami wierni prawosławnego bizantyjskiego Patriarchatu Antiochii stanowili 14%, zaś 6% inni chrześcijanie, w tym wierni prawosławnego orientalnego Patriarchatu Antiochii. Według danych zachodnich – które jednak często zaniżają liczbę chrześcijan na Bliskim Wschodzie – wszystkich chrześcijan w Syrii było od 10 do 14%. Jakby nie było, prawosławni są zdecydowanie największą grupą wśród syryjskich chrześcijan.
Dni wolne
Obecnie w tygodniu są to piątek i sobota – czyli według systemu muzułmańskiego. Przed kilkoma dekadami, kiedy chrześcijan było jeszcze więcej niż przed wojną, była propozycja, by dniami wolnymi były piątek i niedziela, ale z racji zostającej pośrodku soboty to się nie przyjęło.
W ciągu roku następujące święta prawosławne są dniami wolnymi: 1 stycznia (Obrzezanie Pańskie i św. Bazylego Wielkiego; to ważne w kulturze prawosławnych Syryjczyków nie tylko ze względu na świecki nowy rok); Wielki Piątek (z racji wolnych piątków); Niedziela Paschy; 25 grudnia (Boże Narodzenie).
Media
W syryjskiej telewizji państwowej emitowane są programy i transmisje (głównie w okolicach wielkich świąt albo uroczystości) związane z prawosławiem. Ciekawostką jest islamska stacja Nūr Asz-Szam („Światło Wschodu”), która przy wielkich wydarzeniach i świętach nadaje pełne transmisje cerkiewne.
STRUKTURA CERKIEWNA
Metropolia Damaszku – zwierzchnikiem jest antiocheński patriarcha
Siedziba: dwa wielkie sobory w Damaszku: Świętego Krzyża i Przenajświętszej Bogurodzicy (tzw. Mariamita).
Siedzibą patriarchy oprócz tych katedr jest także monaster Balamand w Libanie.
Liczba parafii: 14 w Damaszku, 17 w okolicach; 5 szkół prawosławnych; 5 męskich monasterów, 2 żeńskie; 4 biskupów pomocniczych.
Opis: Damaszek ma 1 milion 700 tys. mieszkańców, stolica Syrii. Drugie miasto co do wielkości, po Aleppo. Do czasu wojny chrześcijanie stanowili od 15 do 20% mieszkańców Damaszku; istnieją trzy dzielnice chrześcijańskie, i trzy chrześcijańsko-druzyjskie.
Na terenie metropolii znajduje się liczące 25 tysięcy mieszkańców miasteczko Sajdnaja (co znaczy „Władczyni nasza” i odnosi się do Bogurodzicy), w którym znajdują się 2 męskie i 1 żeński monaster słynący cudami w przeszłości i teraźniejszości (już nie raz sama Bogurodzica udaremniała ataki na klasztor). W miasteczku są osoby, które po dziś mówią w języku zachodnio-aramejskim, będącym bezpośrednim związanym z tym aramejskim, w którym mówił Jezus Chrystus. W ramach metropolii Damaszku jest też liczące 3 tysiące osób miasteczko Ma'alūla, w którym ludzie do dzisiaj posługują się zachodnio-aramejskim. Tutaj działa żeński monaster św. Tekli; jest to jedna z kilku cerkwi na świecie, w której nabożeństwa według rytu bizantyjskiego sprawowane są głównie w języku aramejskim.
Metropolia Himsu (Homs)
Siedziba: sobór 40 męczenników w Homs
Metropolita: Jerzy (Abu Zakhim)
Strona internetowa
Opis: Hims ma 800 tys. mieszkańców, około 1/3 to prawosławni (przed wojną 2011, licząc też razem z orientalnymi: Aramejczykami i Ormianami), a reszta to muzułmanie (jeszcze do końca XIX wieku to proporcje były pół-na-pół).
Starówka została zajęta przez rebeliantów na początku wojny domowej w 2011 roku, odzyskana została na początku maja 2014 roku. Cerkwie zostały znaczące uszkodzone, zwłaszcza św. Jerzego gdzie nie ma dachu, ikonostas szczątkowy itd. Ale życie parafialne nadal tam się toczy; ¾ mieszkańców prawosławnych, mimo tak złej sytuacji, wróciło do swoich domów. W Himsie jest też sobór syryjski (aramejski) prawosławny orientalny Pasa Bogurodzicy, którego fundamenty są już z 50 r. n. e., a także bizantyjska prawosławna cerkiew św. męczennika i uzdrowiciela Eliana z V wieku, gdzie też są jego relikwie. W Himsie obok tych dużych parafii działają mniejsze i biedniejsze, jak np. św. Romana Melodosa
te duże cerkwie, ale też i takie małe, biedne acz żywotne parafie jak ta św. Romanosa.
W Himsie działa szkoła muzyki cerkiewnej św. Roma Melodosa; kanał youtube.
W miejscowości Al-Hałāsz (4 tys. mieszkańców, wszyscy prawosławni) działa patriarszy szpital.
Metropolia Hamy
Siedziba: sobór św. Jerzego w Hamie
Metropolita: Eliasz (Saliba); Libańczyk, a nie Syryjczyk.
Opis: Hama ma około 312 tys. mieszkańców, położona jest na szlaku różnych dróg komunikacyjnych w Syrii. Większość mieszkańców to muzułmanie, aczkolwiek o mniejszości prawosławnej mówi się jako o „znaczącej”.
W okolicy Hamy (w przedziale od 9 do 25 kilometrów) są miejscowości w zupełności prawosławne, z czego największe to Kafr Buhum (18 tysięcy mieszkańców, 5 cerkwi), As-Suqajlabijah (17 tysięcy mieszkańców, 2 cerkwie i jeden monaster) i Mharda (20 tysięcy mieszkańców, 5 cerkwi i jeden monaster). W Kafr Buhum jest cerkiew św. Eliasza, która jest jedną z największych chrześcijańskich świątyń w świecie arabskim; w mieście działa również monaster świętego Jerzego.
Metropolia Latakii
Siedziba: sobór św. Jerzego w Latakii
Metropolita: Jan (Mansūr)
Strona internetowa
Liczba parafii: 11 w mieście i okolicach, poza - ?
Opis: Latakia ma około 380 tys. mieszkańców, większość to sunnici. Istnieje też mniejszość alawicka – to właściwie ich miejskie centrum, a w okolicznych wsiach to oni stanowią większość (70%), prawosławni to 14% (we wsiach). Latakia to największa wielkomiejska wspólnota prawosławna w całej Syrii. To rodzinne miasto patriarchy Jana X.
Metropolia Bosry, Huran i Dżabal Al-Arab
Siedziba: sobór św. Jerzego w As-Sułaida (ang. transkrypcja As-Suwaida)
Metropolita: Sawa (Esber – to transkrypcja międzynarodowa, właściwie to Isbir); czołowy współczesny arabski teolog prawosławny, autor wielu publikacji.
Strona metropolity i diecezji
Opis: As-Sułaida ma ok. 73 tysiące mieszkańców, większość to druzowie, prawosławna mniejszość jest „znacząca”.
Metropolia Aleppo
Siedziba: sobór św. Eliasza w Aleppo
Metropolita: Paweł (Jāzidżī; ang. transkrypcja Yazigi); porwany w kwietniu 2013 roku, los nieznany.
Strona internetowa
Strona Ruchu Młodzieży Prawosławnej w Aleppo
Opis: Aleppo to największe miasto Syrii, 2 miliony mieszkańców. Do czasów wojny ¼ stanowili chrześcijanie.
Metropolia obejmuje także 7 lub 8 parafii we wschodniej Turcji, bowiem są to tereny historycznie syryjskie. Co warto zaznaczyć, tylko te parafie w Turcji, a nie Konstantynopola (które są bardzo greckie) próbują Turków ewangelizować, tj. są tłumaczenia tekstów liturgicznych na turecki a nawet elementy nabożeństw są po turecku, a nie tylko po arabsku. Również strony internetowe tych parafii są prowadzone w języku tureckim. W tym miejscu można posłuchać Boskiej Liturgii św. Jana Chryzostoma po turecku.
Jak wspomniano w części trzeciej, w ramach libańskiej metropolii Akkaru, działają trzy biskupstwa na terenie Syrii:
Biskupstwo Tartus
Biskup: Atanazy (Fahd)
Siedziba: sobór Wprowadzenia Bogurodzicy do Świątyni w Tartus
Strona internetowa
Kanał youtube
Opis: Tartus ma 118 tysięcy mieszkańców, działają tu trzy cerkwie prawosławne. Większość mieszkańców to alawici.
Na terenie prowincji Tartus jest dystrykt As-Sauda (ok. 32 tysiące mieszkańców) którego znakomita większość to prawosławni.
Biskupstwo Safity
Biskup: Dymitr (Szarbak)
Siedziba: sobór św. archanioła Michała w Saficie
Strona internetowa
Opis: Safita to miasto z 33 tysiącem mieszkańców, stolica dystryktu Safita na terenie prowincji Tartus. Połowa mieszkańców miasta to prawosławni, zaś druga połowa to alawici.
Biskupstwo Marmarity
Biskup: Eliasz (Tu’me)
Siedziba: sobór św. Pantelejmona w Marmaricie
Strona internetowa
Opis: Biskupstwo to nazywane jest również „Al-Łādī” (ang. transkyprcja Al-Wadi), to skrót od Łādī An-Nasara, tj. „Dolina Chrześcijan”.
Marmarita mieści się na terenie prowincji Homs, ma 4000 mieszkańców, prawie wyłącznie prawosławnych, choć jest grupa melkitów (unitów) i ewangelików. Stąd wywodzi się ród Jāzidżī (czyli patriarchy Jana i metropolity Aleppo Pawła). Miastu patronuje święto Zaśnięcia Przenajświętszej Bogurodzicy, rokrocznie 15 sierpnia są tu duże uroczystości.
Część pierwsza (wierni, język)
Część druga (organizacje; diecezje poza Syrią i Libanem)
Część trzecia (Liban)
