publicystyka: Patriarchat Antiocheński dzisiaj cz. 2 – organizacje; diecezje poza Syrią i Libanem

Patriarchat Antiocheński dzisiaj cz. 2 – organizacje; diecezje poza Syrią i Libanem

Dominika Kovačević, 06 sierpnia 2016

W związku ze zbliżającą się wizytą patriarchy antiocheńskiego w Polsce przedstawiamy Państwu garść informacji o tym, jak wygląda ta Cerkiew dzisiaj. O historii Patriarchatu Antiocheńskiego można poczytać tutaj.


ORGANIZACJE
Edukacja

Głównym ośrodkiem edukacji teologicznej jest Uniwersytet Balamand w Libanie – założony przez prawosławnych, aczkolwiek są tam różne kierunki. W jego ramach funkcjonuje Instytut Teologiczny św. Jana Damasceńskiego i seminarium duchowne. Przy uniwersytecie mieści się założony w 1157 roku patriarszy monaster.

Dla konwertytów i kolejnych pokoleń prawosławnych Arabów w Ameryce Łacińskiej Balamand organizuje kursy internetowe po hiszpańsku.
W Balamand przechowywanych jest też wiele manuskryptów, trwają prace nad ich digitalizacją.
Strona internetowa Uniwersytetu Balamand

Oprócz tego na terenie niektórych diecezji funkcjonują prawosławne szkoły.


Młodzież

Najważniejszą organizacją młodzieżową Patriarchatu Antiocheńskiego jest Ruch Młodzieży Prawosławnej (arab. Harakat-usz-Sza‘abijjat-ul-Ursuzūksijja), który działa na terenie Syrii i Libanu, a także ma lokalne (oddziały) bractwa przy diecezjach i parafiach.
Strona Ruchu Młodzieży Prawosławnej (są tu aktualności lokalne i ogólne, artykuły teologiczne, kazania itp.)
Organizacja ta wydaje również miesięcznik Madżallat-un-Nūr („Magazyn Światłości” lub „Przestrzeń Światłości”), który można nabyć w parafiach; są w nim artykuły teologiczne, historyczne, kazania, aktualności itd. Poszczególne numery można przeglądać on-line w tym miejscu.

Przy wielu parafiach działają także grupy prawosławnych skautów, którzy mają spotkania i wyjazdy poza nabożeństwami, a także odpowiadają za różne inicjatywy w parafii oraz oprawę świątecznych nabożeństw i procesji oraz powitań władz cerkiewnych i/lub świeckich (chorągwie i latarnie, bębny i trąbki, pomoc kapłanom przy udzielaniu Eucharystii itp.)
Przykłady: skauci św. Jerzego w Tartus; skauci Świętego Krzyża w Damaszku

W Ameryce Północnej na poziomie parafialnym jak i centralnym działa z kolei SOYO (Society of Young Orthodox Organizations – Wspólnota Młodzieżowych Organizacji Prawosławnych).


Działalność charytatywna

Najważniejszą organizacją jest tu Departament Relacji Ekumenicznych i Rozwoju (arab. Dāirat-ul-‘Alāqāt-ul-Maskūnijja łat-Tanmijja, ang. Department of Ecumenical Relations and Development). Organizacja ma w nazwie „ekumeniczny” (w znaczeniu „powszechny”), ponieważ prawosławni pomagają wszystkim, bez względu na przynależność religijną, wyznaniową czy etniczną. Stąd też logo Departamentu to obraz z przypowieści Chrystusa o Miłosiernym Samarytaninie. W tę działalność zaangażowani są przede wszystkim młodzi wolontariusze; specjaliści pomagają głównie w specjalnych akcjach na daną okazję, jak np. badania medyczne. Obszar pomocy jest szeroki: to zbiórka i wydawanie ubrań, środków higienicznych oraz żywności biednym i mieszkańców obozów uchodźczych; edukacja, zwłaszcza dla kobiet i dzieci; kursy pierwszej pomocy; instalacja cystern z wodą; sprzątanie itd.
Strona internetowa

Oprócz tego Cerkiew prowadzi kilka sierocińców, m. in. przy monasterze Sajdnaja oraz przy monasterze św. Tekli w Maaluli; w Damaszku ośrodek św. Pantelejmona dla sierot-dziewczynek i ośrodek św. Grzegorza dla sierot i starców. Na terenie damasceńskiej starówki, w dzielnicy Bab Tuma, działa również ogólna prawosławna organizacja charytatywna. Patriarchat wspomaga też kilka szpitali. Mniejsze ośrodki charytatywne działają przy niektórych parafiach.

Ważnym elementem pomocy potrzebującym są tzw. bazāry, organizowane w Poście Bożonarodzeniowym, w Wielkim Poście, na święta parafialne itp. Są to kiermasze dewocjonaliów, rękodzieła, żywności i wina itd. – dochód zostaje przeznaczony na pomoc biednym.


Media i wydawnictwa

W 2015 roku założono Antiocheńskie Centrum Medialne, które skupia się na działalności internetowej. Składa się na nie publikowanie memów, ikon, filmików z objaśnieniami znaczenia ikon czy świąt oraz nagrań hymnów z podanym tekstem, cytaty świętych. Są również organizowane akcje specjalne, jak np. myśl biblijno-teologiczna-liturgiczna na każdy dzień Postu Bożonarodzeniowego. Materiały są zamieszczane głównie po arabsku, czasem również po angielsku.

Radio on-line Al-Orthodoxiya (arabski)

Ancient Faith Radio (angielski; są też audycje po hiszpańsku)

Wszystkie diecezje oraz część monasterów wydaje różne publikacje, są to przede wszystkim modlitewniki i książki teologiczne: zarówno dzieła Świętych Ojców, współczesnych arabskich teologów, jak i tłumaczenia (dużą popularnością cieszy się szczególnie św. starzec Paisjusz, którego jednym z głównych uczniów był arabski mnich z Atosu: ojciec Izaak ‘Ᾱtallāh). Niektóre diecezje wydają także tygodniowe biuletyny z czytaniami niedzielnymi, synaksarionem dnia, jakimś pouczeniem oraz rozpiską najbliższych nabożeństw i uroczystości.

W Ameryce Północnej wydawany jest miesięcznik The Word („Słowo”); pierwotnie był on po arabsku, z czasem pojawiało się coraz więcej artykułów po angielsku, obecnie wszystkie teksty są tylko w tym języku. Z wszystkimi numerami z ostatnich 15 lat można zapoznać się tutaj.


Strony Internetowe
Oto przykłady nabardziej poczytnych arabskich stron prawosławnych związanych z Cerkwią antiocheńską
Orthodox online
Holy Trinity Family (arabski, angielski, francuski; prowadzona przez monastery: św. Sylwana Atoskiego i św. Jana Chrzciciela)
Orthodox Legacy
As-Siradż-ul-Ursuzūksijju („Prawosławna Lampa”; blog o. Bazylego Mahfuda)
Serafem of Sarof (najstarsza ogólna arabskojęzyczna prawosławna strona internetowa)
Forum chrześcijańskiej młodzieży syryjskiej (dużo bardziej aktywne przed wojną domową)

Ponadto, na Facebooku działa wiele prawosławnych stron arabskich, oto przykłady:
Orthodox Daily Prayer
Orthodox Faith
Strona o. Bazylego Mahfuda
Orthodox Youth (anglojęzyczna)
Podstawy życia duchowego
Święty starzec Paisjusz Hagioryta
Prawosławni święci
Psalmy Dawida
Święty Efrem Syryjczyk
Duchowość Cerkwi prawosławnej


STRUKTURA

W Patriarchacie Antiocheńskim nie ma rozróżnienia pomiędzy diecezją, archidiecezją, a metropolią; zwierzchnik diecezji ma tytuł metropolity/arcybiskupa, zaś jej wikariusz nosi miano biskupa pomocniczego. Wyjątek stanowi Samorządna Antiocheńska Prawosławna Archidiecezja Ameryki Północnej.
Poza Syrią i Libanem, które zostaną omówione w dwóch następnych częściach, w skład patriarchatu wchodzą następujące metropolie:

Metropolia Bagdadu, Kuwejtu i okolicznych
Siedziba: sobór św. Jerzego w Bagdadzie
Metropolita: Ghattās (Hazīm)
Strona internetowa
Opis: Obejmuje azjatyckie kraje arabskie terytorium kanonicznego Patriarchatu poza Syrią i Libanem. Niegdyś na tych terenach istniał szereg metropolii, wraz z rozwojem nestorianizmu, a potem islamu, prawosławie tu coraz bardziej słabło. Obecnie obserwuje się powolne odrodzenie przez imigrantów z Syrii i Libanu do krajów Półwyspu Arabskiego.


Metropolia Australii, Nowej Zelandii i Filipin
Siedziba: sobór św. Jerzego w Sidney
Metropolita: Paweł (Saliba)
Liczba parafii: 27 w Australii (w tym misyjne), 8 w Nowej Zelandii (w tym misyjne), 8 na Filipinach (plus kilka ośrodków misyjnych)
Strona internetowa 
Historia: pierwsi prawosławni z tzw. Wielkiej Syrii docierali na australijski kontynent w latach 80-tych XIX wieku. Tworzyli multietniczne parafie z Grekami i Rosjanami. W pierwszych dekadach opiekę duszpasterską sprawowali nad tymi wspólnotami kapłani wysyłani przez Patriarchat Jerozolimski, którzy znali arabski, grecki i rosyjski. W 1911 roku założono tu pierwszą antiocheńską parafię – św. Michała w Dunedin. Opieka duszpasterska nad większością Arabów, za zarządzeniem Patriarchatu Konstantynopola, od Jerozolimy przejęła Cerkiew grecka, która wymagała greki w nabożeństwach, co doprowadziło do buntu części wiernych, którzy zaczęli posyłać dzieci do anglikańskich i protestanckich szkół. Wobec tego, Patriarchat Antiocheński zaczął wysyłać do Australii swoich kapłanów. W 1969 roku utworzono tę metropolię, i zaledwie kilka lat później rozpoczęła się faza konwersji anglikańskich Australijczyków na Prawosławie; diecezja zyskała nową cechę: obok „diasporalnej” – misyjną.


Metropolia Buenos Aires i całej Argentyny
Siedziba: sobór św. Jerzego w Buenos Aires
Metropolita: Sylwan (Mūsī); urodzony w Maracay w Wenezueli w rodzinie libańskich imigrantów.
Liczba parafii: 16 w Argentynie
Strona internetowa
Strona na Facebooku
Historia: Argentyna była pierwszym krajem hiszpańskojęzycznym, w której powstała antiocheńska parafia – św. Jerzego w Santiago del Estero w 1914 roku. W 1989 utworzono tę diecezję.

Metropolia Meksyku, Wenezueli, Ameryki Centralnej i Wysp Morza Karaibskiego
Siedziba: sobór apostołów Piotra i Pawła w Ciudad de México
Metropolita: Antoni (Szidrāłī; na zachodzie transkrybowane jako Chedroui lub Chedrawi); czuje się związany z rodzimym Libanem, jak Meksykiem – przebywa tu od 1966 roku, w 1994 przyjął meksykańskie obywatelstwo.
Biskup pomocniczy: Ignacy (Sama‘an) dla Wenezueli
Liczba parafii: 6 w Meksyku (w tym 2 misyjne), 3 w Wenezueli, 1 w Hondurasie (jedyna cerkiew prawosławna w tym kraju), 1 w Gwatemali, Karaiby - ?
Strona internetowa 
Kanał youtube
Historia: w 1966 założono biskupstwo Meksyku w ramach metropolii Damaszku; w 1966 roku usamodzielnione i podniesione do rangi metropolii.

Metropolia Santiago i całego Chile
Siedziba: sobór św. Jerzego w Santiago de Chile
Metropolita: Sergiusz (‘Abd)
Liczba parafii: 6 parafii, 1 kaplica i 1 szkoła w Chile,
Strona internetowa 
Historia: w 1892 dotarła tu pierwsza masowa migracja z Palestyny, Syrii, Jordanu i Libanu, aczkolwiek pierwsze arabskie nazwiska w spisie powszechnym odnotowano już w 1854 roku. W 1910 pojawił się tu pierwszy kapłan prawosławny (o. Paweł Khuri z Syrii), a w 1917 wyświecono pierwszą cerkiew – sobór św. Jerzego. Od 1966 roku działa biskupstwo Chile w ramach metropolii Damaszku; w 1966 roku usamodzielnione i podniesione do rangi metropolii.

Metropolia Sao Paulo i całej Brazylii
Siedziba: sobór św. Pawła w Sao Paulo
Metropolita: Damascen (Mansūr)
Biskup pomocniczy: Roman (Da’ūd), z tytułem biskupa Edessy
Liczba parafii: 19 w Brazylii
Strona internetowa 
Strona na Facebooku
Kanał youtube
Historia: pierwsi prawosławni arabscy imigranci przyjechali tu po tragicznych wydarzeniach w Syrii i Libanie w latach 1960-61; w 1897 roku o. Mojżesz Abi Hajdar zaczął sprawować tu pierwsze Liturgie. W 1904 roku wybudowano w stolicy pierwszą cerkiew – pod wezwaniem Przenajświętszej Bogurodzicy. Od 1922 roku biskupstwo Brazylii w ramach metropolii Damaszku; w 1958 podniesione do rangi metropolii.


Metropolia Niemiec i Europy Centralnej
Siedziba: sobór św. Dymitra w Kolonii
Metropolita: Izaak (Barakat)
Biskup pomocniczy: Jan (Hajkal) z tytułem biskupa Palmiry
Liczba parafii: 23 w Niemczech, 2 w Austrii, 1 w Holandii
Strona internetowa
Strona na Facebooku

Metropolia Francji i zachodnio-południowej Europy
Siedziba: sobór św. Heleny w Paryżu
Metropolita: Ignacy (Al-Hūszī)

Metropolia Wysp Brytyjskich i Irlandii
Siedziba: sobór św. Jerzego w Londynie
Metropolita: Sylwan (Unir)
Liczba parafii: 16 w Wielkiej Brytanii, 2 w Irlandii
Strona internetowa
Strona na Facebooku


Samorządna Antiocheńska Prawosławna Archidiecezja Ameryki Północnej
Siedziba: sobór św. Mikołaja w Nowym Jorku
Metropolita: Józef (Zihlāłī; po angielsku transkrybowane jako Zehlawi)
Liczba diecezji: 9
Liczba parafii: ponad 275
Strona internetowa 
Strona na Facebooku
Historia: od 1895 jako wikariat w ramach Rosyjskiej Cerkwi Prawosławnej; od 1924 roku jako metropolia Patriarchatu Antiocheńskiego; w 2003 roku nadano jej status „samorządnej”, dzięki czemu można było utworzyć diecezje, zaś biskupi od tego czasu nie są już wikariuszami, lecz ordynariuszami.


Część pierwsza (wierni, język)
Część trzecia (Liban)
Część czwarta (Syria)