Zostań przyjacielem cerkiew.pl
Boskie Przemienienie – kazanie o. Jerzego Massuha
tłum. Dominika Kovačević, 06 sierpnia 2016
Ojciec Jerzy Massuh to jeden z najbardziej cenionych współczesnych libańskich duchownych prawosławnych. Pełni funkcję dyrektora Centrum Studiów nad Chrześcijaństwem i Islamem Uniwersytetu Balamand Patriarchatu Antiocheńskiego, jego teksty i wystąpienia dotyczące Prawosławia publikowane są w libańskich mediach – również świeckich. Motywem przewodnim tego krótkiego kazania na wielkie święto Przemienienia Pańskiego, obchodzonego 6 sierpnia, jest Chrystus jako Światłość Wiekuista; to określenie pojawia się w wielu hymnach tego święta, w tym troparionie i kontakionie.
„Chrystus jest Światłością świata” to wyrażenie podsumowujące cały Boski cel kryjący się za wydarzeniem Przemienienia, które upamiętniamy. I On sam Siebie uznaje takowym, mówiąc: Ja jestem Światłością świata… Ten, kto podąża za mną, nie chodzi w ciemnościach, lecz ma światłość życia. Dlatego też Ewangelie ukazują Go jako światłość wieczną, która prowadzi do życia wiecznego tych, co idą pod Jego kierownictwem.
Opowieść Ewangeliczna mówi o Chrystusie wchodzącym na Górę Tabor z trzema Swoimi uczniami, i przemienił się przed nimi, i zajaśniała twarz Jego jak słońce, stały się szaty Jego tak białe, jak światło. To wydarzenie nastąpiło bezpośrednio po wyznaniu apostoła Piotra, że Jezus jest Chrystusem, Synem Boga Żywego. Piotr, według Ewangelii, nie wygłosił tego wyznania sam z siebie, jako że Chrystus wyjaśnił mu: To nie ciało i krew odkryły przed tobą to, lecz Ojciec (Bóg), który jest na Niebiosach. Zatem, Przemienienie jest dopełnieniem Boskiego Objawienia poprzez Boskie Proroctwo, jak i jego potwierdzeniem.
Warto zauważyć, że w wydarzeniu Przemienienia światło nie przychodziło z zewnątrz, by oświetlić Chrystusa; przeciwnie, światło wychodziło z Niego i oświetlało Jego towarzyszy. Jego bytem jest bycie Synem Bożym, który stał się człowiekiem, promień Jego chwały i obraz Jego esencji; objawił to Boskie Światło poprzez Swoje człowieczeństwo. Zatem, ludzka natura stała się miejscem zamieszkania Boga i Jego Światłości Wiecznej, Niestworzonej. Dlatego Cerkiew prawosławna wierzy, że Boskie Światło, czy też, innymi słowy, Boska Łaska, którą Bóg wylewa na człowieka, jest łaską niestworzoną, to sam Duch Święty.
W wydarzeniu Przemienienia pojawiają się dwaj prorocy: Mojżesz i Eliasz rozmawiający z Nim. To wskazanie na to, że to, co w Starym Testamencie było zabronione [arabskie słowo maḥẓūr jest rygorystyczne, oznacza coś bezprawnego, nie do pomyślenia, przyp. tłum.] dla nich i dla wszystkich innych ludzi – widzieć Go – stało się dostępnym i darowanym przez oblicze Chrystusa. Kto widział Mnie, zobaczył Ojca, dlatego stęsknione pragnienie Mojżesza i Eliasza, by zobaczyć Boga, urzeczywistniło się w widzeniu Chrystusa. Bóg, który rozmawiał z prorokami przez widzenia Go, teraz już jest ujrzanym przez nich. Tak oto, poprzez Przemienionego Chrystusa, sam Bóg się objawia.
W Nowym Testamencie występują dwa objawienia Boga – Świętej Trójcy. Pierwsze dzieje się przy chrzcie Chrystusa w rzece Jordan, kiedy Jan Chrzciciel zobaczył Ducha Boga zstępującego jak gołębica i nachodzącego na Jezusa, i głos z Niebios mówiący: „Oto jest Syn Mój Umiłowany, w którym mam upodobanie”. Co się tyczy drugiego objawienia, to wypełniło się ono w Przemienieniu, kiedy jasny obłok ocienił ich, i głos z obłoku mówiący: „Oto jest Syn Mój Umiłowany, w którym mam upodobanie. Przeto Jego słuchajcie”.
W Starym Testamencie obłok symbolizuje obecność Boga pośród Jego ludu. W tym kontekście apostoł Piotr, obecny w wydarzeniu Przemienienia, w swoim drugim liście zaświadcza o tej obecności, mówiąc: Albowiem otrzymał (Jezus Chrystus) od Boga Ojca cześć i chwałę, gdy doszedł do Niego z Chwały – uwielbiającej Go majestatycznie – głos mówiący: „Oto jest Syn Mój Umiłowany, w którym mam upodobanie”. I ten głos słyszeliśmy przychodzący z Nieba, gdy byliśmy z Nim na Górze Świętej. (2 P 1, 17-18).
Ewangelista Jan nie przytacza informacji o Przemienieniu. Lecz jego Ewangelia jest pełna wersetów, które mają na celu przekazać znaczenie Przemienienia, a szczególnie te wersety, które opowiadają o tryumfie Światłości nad ciemnością. Ta konfrontacja pomiędzy Światłością a ciemnością, czy też pomiędzy dobrem a złem, wciąż trwa, jest nieustanna, być może do końca (wygaśnięcia, upływu) czasów. A świat już osądził siebie sobą, bowiem Światłość przyszła na świat. I ludzie woleli ciemności od Światła, bowiem czyny ich były złe.
Tekst oryginalny
Śpiew troparionu Przemienienia Pańskiego po arabsku:
Przemieniłeś się na górze Chryste Boże,
ukazując chwałę swoją Twoim uczniom, na ile ujrzeć mogli.
Niech zajaśnieje i nam grzesznym Twoja światłość Wiekuista;
przez modlitwy Bogurodzicy, Światłości dawco, chwała Tobie!
„Chrystus jest Światłością świata” to wyrażenie podsumowujące cały Boski cel kryjący się za wydarzeniem Przemienienia, które upamiętniamy. I On sam Siebie uznaje takowym, mówiąc: Ja jestem Światłością świata… Ten, kto podąża za mną, nie chodzi w ciemnościach, lecz ma światłość życia. Dlatego też Ewangelie ukazują Go jako światłość wieczną, która prowadzi do życia wiecznego tych, co idą pod Jego kierownictwem.
Opowieść Ewangeliczna mówi o Chrystusie wchodzącym na Górę Tabor z trzema Swoimi uczniami, i przemienił się przed nimi, i zajaśniała twarz Jego jak słońce, stały się szaty Jego tak białe, jak światło. To wydarzenie nastąpiło bezpośrednio po wyznaniu apostoła Piotra, że Jezus jest Chrystusem, Synem Boga Żywego. Piotr, według Ewangelii, nie wygłosił tego wyznania sam z siebie, jako że Chrystus wyjaśnił mu: To nie ciało i krew odkryły przed tobą to, lecz Ojciec (Bóg), który jest na Niebiosach. Zatem, Przemienienie jest dopełnieniem Boskiego Objawienia poprzez Boskie Proroctwo, jak i jego potwierdzeniem.
Warto zauważyć, że w wydarzeniu Przemienienia światło nie przychodziło z zewnątrz, by oświetlić Chrystusa; przeciwnie, światło wychodziło z Niego i oświetlało Jego towarzyszy. Jego bytem jest bycie Synem Bożym, który stał się człowiekiem, promień Jego chwały i obraz Jego esencji; objawił to Boskie Światło poprzez Swoje człowieczeństwo. Zatem, ludzka natura stała się miejscem zamieszkania Boga i Jego Światłości Wiecznej, Niestworzonej. Dlatego Cerkiew prawosławna wierzy, że Boskie Światło, czy też, innymi słowy, Boska Łaska, którą Bóg wylewa na człowieka, jest łaską niestworzoną, to sam Duch Święty.
W wydarzeniu Przemienienia pojawiają się dwaj prorocy: Mojżesz i Eliasz rozmawiający z Nim. To wskazanie na to, że to, co w Starym Testamencie było zabronione [arabskie słowo maḥẓūr jest rygorystyczne, oznacza coś bezprawnego, nie do pomyślenia, przyp. tłum.] dla nich i dla wszystkich innych ludzi – widzieć Go – stało się dostępnym i darowanym przez oblicze Chrystusa. Kto widział Mnie, zobaczył Ojca, dlatego stęsknione pragnienie Mojżesza i Eliasza, by zobaczyć Boga, urzeczywistniło się w widzeniu Chrystusa. Bóg, który rozmawiał z prorokami przez widzenia Go, teraz już jest ujrzanym przez nich. Tak oto, poprzez Przemienionego Chrystusa, sam Bóg się objawia.
W Nowym Testamencie występują dwa objawienia Boga – Świętej Trójcy. Pierwsze dzieje się przy chrzcie Chrystusa w rzece Jordan, kiedy Jan Chrzciciel zobaczył Ducha Boga zstępującego jak gołębica i nachodzącego na Jezusa, i głos z Niebios mówiący: „Oto jest Syn Mój Umiłowany, w którym mam upodobanie”. Co się tyczy drugiego objawienia, to wypełniło się ono w Przemienieniu, kiedy jasny obłok ocienił ich, i głos z obłoku mówiący: „Oto jest Syn Mój Umiłowany, w którym mam upodobanie. Przeto Jego słuchajcie”.
W Starym Testamencie obłok symbolizuje obecność Boga pośród Jego ludu. W tym kontekście apostoł Piotr, obecny w wydarzeniu Przemienienia, w swoim drugim liście zaświadcza o tej obecności, mówiąc: Albowiem otrzymał (Jezus Chrystus) od Boga Ojca cześć i chwałę, gdy doszedł do Niego z Chwały – uwielbiającej Go majestatycznie – głos mówiący: „Oto jest Syn Mój Umiłowany, w którym mam upodobanie”. I ten głos słyszeliśmy przychodzący z Nieba, gdy byliśmy z Nim na Górze Świętej. (2 P 1, 17-18).
Ewangelista Jan nie przytacza informacji o Przemienieniu. Lecz jego Ewangelia jest pełna wersetów, które mają na celu przekazać znaczenie Przemienienia, a szczególnie te wersety, które opowiadają o tryumfie Światłości nad ciemnością. Ta konfrontacja pomiędzy Światłością a ciemnością, czy też pomiędzy dobrem a złem, wciąż trwa, jest nieustanna, być może do końca (wygaśnięcia, upływu) czasów. A świat już osądził siebie sobą, bowiem Światłość przyszła na świat. I ludzie woleli ciemności od Światła, bowiem czyny ich były złe.
Tekst oryginalny
Śpiew troparionu Przemienienia Pańskiego po arabsku:
Przemieniłeś się na górze Chryste Boże,
ukazując chwałę swoją Twoim uczniom, na ile ujrzeć mogli.
Niech zajaśnieje i nam grzesznym Twoja światłość Wiekuista;
przez modlitwy Bogurodzicy, Światłości dawco, chwała Tobie!
