Zostań przyjacielem cerkiew.pl
Przesłanie Świętego i Wielkiego Soboru Cerkwi Prawosławnej
Katarzyna Jaworowska, 05 lipca 2016
Do prawosławnego ludu i wszystkich ludzi dobrej woli
Opiewamy w hymnach i wysławiamy Boga „miłosierdzia i wszelkiej pociechy”, albowiem uczynił nas godnymi zebrać się w ciągu tygodnia Pięćdziesiątnicy (18-26 czerwca 2016 r.) na Krecie, gdzie apostoł Paweł i jego uczeń Tytus głosili Ewangelię w pierwszych latach życia Cerkwi.
Dziękujemy Trójjedynemu Bogu, który znalazł upodobanie w tym, abyśmy w zgodzie doprowadzili do końca prace Świętego i Wielkiego Soboru, który został zwołany przez Jego Świątobliwość Patriarchę Ekumenicznego Bartłomieja, za zgodną wiedzą Zwierzchników lokalnych autokefalicznych Cerkwi prawosławnych. Wiernie naśladując przykład Apostołów i Bogonośnych Ojców ponownie przestudiowaliśmy Ewangelię wolności, „ku której wyswobodził nas Chrystus” (Ga 5,1). Fundamentem naszych teologicznych rozważań była pewność, że Cerkiew nie żyje sama dla siebie. Przekazuje świadectwo Ewangelii łaski i prawdy oraz ofiarowuje całemu zamieszkanemu światu dary Boże: miłość, pokój, sprawiedliwość, pojednanie, moc Krzyża i Zmartwychwstania i oczekiwanie wieczności.
1) Priorytetem Świętego i Wielkiego Soboru było ogłoszenie jedności Cerkwi prawosławnej. Oparta na św. Eucharystii i sukcesji apostolskiej biskupów, istniejąca jedność musi być wzmacniana i przynosić nowe owoce. Jedna, Święta, Powszechna i Apostolska Cerkiew jest bogoludzką wspólnotą, przedsmakiem i przeżywaniem czasów ostatecznych w św. Eucharystii. Jako nieustanna Pięćdziesiątnica jest niemilknącym proroczym głosem, obecnością i świadectwem Królestwa Boga miłości. Wierna swej jednomyślnej tradycji apostolskiej i sakramentalnego doświadczeniu, Cerkiew prawosławna stanowi autentyczną kontynuację Jednej, Świętej, Powszechnej i Apostolskiej Cerkwi, zgodnie z tym, jak jest to wyznawane w Symbolu Wiary i potwierdzane przez naukę Ojców Cerkwi. Nasza Cerkiew przeżywa misterium Bożej ekonomii w swym życiu sakramentalnym, mając w centrum św. Eucharystię.
Cerkiew prawosławna wyraża swą jedność i powszechność w Soborze. Soborowość przenika organizację, sposób, w jaki są podejmowane decyzje i określa ich drogę. Prawosławne Cerkwie autokefaliczne nie stanowią federacji Cerkwi, lecz Jedną, Świętą, Powszechną i Apostolską Cerkiew. Każda Cerkiew lokalna, składająca ofiarę św. Eucharystii, jest lokalną obecnością i przejawem Jednej, Świętej, Powszechnej i Apostolskiej Cerkwi. W odniesieniu do prawosławnej diaspory w różnych krajach świata, zdecydowano się na kontynuowanie instytucji Zgromadzeń Episkopalnych aż do czasu zastosowania kanonicznej akrybii [skrupulatności – przyp. tłum.]. Składają się one z kanonicznych biskupów, mianowanych przez każdą Cerkiew autokefaliczną, którzy nadal są jej podporządkowani. Konsekwentne funkcjonowanie Zgromadzeń Episkopalnych gwarantuje poszanowanie prawosławnej zasady soborowości.
Podczas obrad Świętego i Wielkiego Soboru podkreślone zostało znaczenie Synaks Zwierzchników, które się już odbyły, i został złożony wniosek, aby Święty i Wielki Sobór stał się powtarzającą się instytucją.
2) Uczestnicząc w św. Eucharystii i modląc się za cały zamieszkany świat, musimy kontynuować liturgię po św. Liturgii i dawać świadectwo wiary tym, którzy są blisko i daleko, zgodnie z wyraźnym poleceniem Pana przed Jego Wniebowstąpieniem: „i będziecie moimi świadkami w Jerozolimie i w całej Judei, i w Samarii, i aż po krańce ziemi” (Dz 1,8). Ponowna ewangelizacja ludu Bożego we współczesnych zlaicyzowanych społeczeństwach i ewangelizacja tych, którzy jeszcze nie poznali Chrystusa, stanowią nieustanne zobowiązanie Cerkwi.
3) Nasza Cerkiew, odpowiadając na zobowiązanie do świadczenia o prawdzie i swej apostolskiej wierze, przywiązuje wielką wagę do dialogu, przede wszystkim z heterodoksyjnymi chrześcijanami. W ten sposób również pozostały świat chrześcijański poznaje dokładniej autentyczność prawosławnej tradycji, wartość patrystycznego nauczania, liturgiczne doświadczenie i wiarę prawosławnych. Dialogi prowadzone przez Cerkiew prawosławną nigdy nie oznaczają kompromisu w sprawach wiary.
4) Eksplozje fundamentalizmu, zauważalne w łonie różnych religii, stanowią wyraz chorej religijności. Trzeźwy dialog międzyreligijny znacząco przyczynia się do promowania wzajemnego zaufania, pokoju i pojednania. Oliwa doświadczenia religijnego powinna być stosowana do gojenia ran a nie do rozpalania ognia konfliktów zbrojnych. Cerkiew prawosławna jednoznacznie potępia rozprzestrzenianie się przemocy wojennej, prześladowania, wypędzanie i zabójstwa członków mniejszości religijnych, zmuszanie do zmiany wiary religijnej, handel uchodźcami, porwania, tortury i odrażające egzekucje. Potępia niszczenie świątyń, symboli religijnych i zabytków kultury. Szczególnie wyraża swe głębokie zaniepokojenie sytuacją chrześcijan oraz wszystkich prześladowanych mniejszości na Bliskim Wschodzie i wszędzie indziej. Wzywa wspólnotę międzynarodową do ochrony rodzimych prawosławnych i innych chrześcijan, jak również całej ludności tego regionu, która ma niezbywalne prawo do pozostania w swojej ojczyźnie jako równoprawni obywatele. Nasz Sobór wzywa wszystkie strony, aby niezwłocznie dołożyły systematycznych wysiłków dla położenia kresu konfliktom zbrojnym na Bliskim Wschodzie oraz wszędzie tam, gdzie są one kontynuowane, i umożliwienia powrotu do swoich ojczyzn wszystkim wypędzonym.
Szczególnie kierujemy nasz apeldo tych, którzy dzierżą władzę na ziemi, aby zapanował pokój i sprawiedliwość w krajach pochodzenia uchodźców. Nawołujemy władze polityczne, obywateli i prawosławnych chrześcijan w krajach, w których chronią się uciskani uchodźcy, aby nadal udzielali pomocy według swoich większych lub mniejszych możliwości.
5) Współczesna sekularyzacja dąży do uniezależnienia człowieka od Chrystusa i od duchowego wpływu Cerkwi, którą samowolnie utożsamia z konserwatyzmem. Jednakże zachodnia cywilizacja nosi niezatarte znamię ponadczasowego wkładu chrześcijaństwa. Ponadto Cerkiew podkreśla zbawcze znaczenie Bogoczłowieka i Jego Ciała, jako miejsce i sposób życia w wolności.
6) We współczesnym podejściu do małżeństwa Cerkiew prawosławna uważa nierozerwalny związek miłości mężczyzny i kobiety za „tajemnicę wielką… odniesieniu do Chrystusa i do Cerkwi”. Podobnie nazywa „małą cerkwią” rodzinę, która wynika z małżeństwa i stanowi jedyną gwarancję wychowania dzieci. Cerkiew nieustannie podkreśla wartość wstrzemięźliwości. Chrześcijańska asceza różni się radykalnie od wszelkiego dualistycznego ascetyzmu, która odcina człowieka od życia i od bliźniego. Przeciwnie, łączy go za pośrednictwem sakramentalnego życia Cerkwi. Wstrzemięźliwość nie dotyczy tylko życia monastycznego. Ascetyczny etos jest cechą chrześcijańskiego życia we wszystkich jego przejawach.
* Święty i Wielki Sobór, oprócz konkretnych tematów, w odniesieniu do których podjął decyzje, pokrótce zwraca też uwagę na następujące ontologiczne i aktualne kwestie:
7) W odniesieniu do kwestii relacji między wiarą chrześcijańską a naukami ścisłymi, Cerkiew prawosławna unika brania badań naukowych pod nadzór i nie zajmuje stanowiska wobec każdej kwestii naukowej. Dziękuje Bogu, który daje naukowcom dar odkrywania nieznanych wymiarów boskiego stworzenia. Współczesny rozwój nauk ścisłych oraz technologii przynosi radykalne zmiany w naszym życiu. Przynosi znaczne korzyści, takie jak ułatwianie codziennego życia, leczenie poważnych chorób, łatwiejsze komunikowanie się ludzi, badanie przestrzeni kosmicznej itd. Mimo to jednak ma też wiele negatywnych następstw, takich jak manipulowanie wolnością, stopniowa utrata cennych tradycji, zniszczenie środowiska naturalnego i kwestionowanie wartości moralnych. Wiedza naukowa, choć rozwija się w bardzo szybkim tempie, to nie motywuje woli człowieka ani też nie daje odpowiedzi na poważne problemy moralne i egzystencjalne w poszukiwaniu sensu życia i świata. Sprawy te wymagają duchowego podejścia, które Cerkiew prawosławna realizuje za pośrednictwem bioetyki, która opiera się na chrześcijańskiej etyce i na patrystycznym nauczaniu. Jednocześnie wraz z szacunkiem dla wolności badań naukowych, Cerkiew prawosławna zwraca uwagę na zagrożenia kryjące się w niektórych osiągnięciach naukowych i podkreśla godność człowieka i jego boskie przeznaczenie.
8) Jest oczywistym, że dzisiejszy kryzys ekologiczny jest spowodowany przez przyczyny duchowe i moralne. Jego korzenie są związane z chciwością, zachłannością i egoizmem, które prowadzą do bezmyślnego wykorzystywania zasobów naturalnych, obciążania atmosfery szkodliwymi zanieczyszczeniami i zmiany klimatu. Chrześcijańskie potraktowanie tego problemu wymaga pokajania się za nadużycia, wstrzemięźliwości i ascetycznego etosu, które stanowią antidotum na nadmierną konsumpcję, a jednocześnie pielęgnowanie w człowieku świadomości, że jest „zarządcą” a nie posiadaczem stworzenia. Nie przestaje podkreślać, że również przyszłe pokolenia mają prawo do zasobów naturalnych, które powierzył nam Stwórca. Dlatego też Cerkiew prawosławna bierze aktywny udział w różnych międzynarodowych inicjatywach ekologicznych. Natomiast 1 września został wyznaczony jako dzień modlitwy o ochronę środowiska naturalnego.
9) Wobec zrównującego i bezosobowego ujednolicania, które jest promowane na wiele sposobów, Prawosławie głosi szacunek dla cech jednostkowych ludzi i ludów. Sprzeciwia się uniezależnianiu ekonomii od podstawowych potrzeb człowieka i przekształcaniu jej w cel sam w sobie. Postęp rodzaju ludzkiego nie jest związany tylko ze wzrostem poziomu życia lub z rozwojem gospodarczym kosztem wartości duchowych.
10) Cerkiew prawosławna nie angażuje się w politykę. Jej głos jest wyważony, ale też proroczy, jako należna interwencja dla dobra człowieka. Prawa człowieka są dzisiaj w centrum polityki jako odpowiedź na współczesne kryzysy i przewroty społeczne oraz polityczne, mając za swój cel ochronę obywatela przed samowolą państwa. Nasza Cerkiew dodaje też zobowiązania i obowiązki obywateli oraz potrzebę ciągłej samokrytyki ze strony polityków i obywateli w celu istotnej poprawy społeczeństwa. A przede wszystkim podkreśla, że prawosławny ideał w odniesieniu do człowieka wykracza poza horyzont ustalonych praw człowieka i że „największą ze wszystkich” jest miłość, zgodnie z tym, jak Chrystus ją objawił, i jak jej doświadczyli ci, którzy wiernie za Nim podążali. Nalega również na to, że podstawowym prawem jest ochrona wolności religijnej, to znaczy wolności sumienia, wiary, kultu oraz jej wszystkich indywidualnych i zbiorowych przejawów, w tym również prawo każdego wiernego lub każdej wspólnoty religijnej do swobodnego wykonywania swoich obowiązków religijnych bez jakiejkolwiek ingerencji państwa, a także prawo do publicznej edukacji religijnej.
11) Cerkiew prawosławna zwraca się do młodych ludzi, którzy poszukują życia pełnego wolności, sprawiedliwości, kreatywności, lecz również miłości. Wzywa ich do świadomego połączenia się z Cerkwią Tego, który jest Prawdą i Życiem. Aby ofiarowywali Mu swoją żywotność, niepokoje, problemy i oczekiwania. Młodzi ludzie są nie tylko przyszłością Cerkwi, lecz również dynamiczną i kreatywną teraźniejszością na poziomie lokalnym i światowym.
12) Święty i Wielki Sobór otworzył horyzont na współczesny różnorodny zamieszkany świat. Podkreślił naszą odpowiedzialność w określonym miejscu i w czasie, zawsze w perspektywie wieczności. Cerkiew prawosławna, zachowując nienaruszonym swój sakramentalny i soteriologiczny charakter, jest wrażliwa na ból, na niepokoje i na wołanie o sprawiedliwość i pokój ludów. Zwiastuje „z dnia na dzień Jego zbawienie… rozgłaszając Jego chwałę wśród narodów, Jego cuda – wśród wszystkich ludów” (zob. Ps 95).
Módlmy się, aby „Bóg wszelkiej łaski, Ten, który was powołał do wiecznej swojej chwały w Chrystusie Jezusie, gdy trochę pocierpicie, sam was udoskonali, utwierdzi, umocni i ugruntuje. Jemu chwała i moc na wieki wieków! Amen” (1 P 5,10-11).
Podpisali:
† Konstantynopolitański Bartłomiej, Przewodniczący
† Aleksandryjski Teodor
† Jerozolimski Teofil
† Serbski Ireneusz
† Rumuński Daniel
† Cypryjski Chryzostom
† Ateński i całej Hellady Hieronim
† Warszawski i całej Polski Sawa
† Tirany, Dürres i całej Albanii Anastazy
† Preszowski, Ziem Czeskich i Słowacji Rościsław
oraz pozostali członkowie – biskupi poszczególnych autokefalicznych Cerkwi prawosławnych
Kreta, 26 VI 2016 r.
Tłumaczenie z języka greckiego: Jerzy Betlejko
za: orthodox.pl
Opiewamy w hymnach i wysławiamy Boga „miłosierdzia i wszelkiej pociechy”, albowiem uczynił nas godnymi zebrać się w ciągu tygodnia Pięćdziesiątnicy (18-26 czerwca 2016 r.) na Krecie, gdzie apostoł Paweł i jego uczeń Tytus głosili Ewangelię w pierwszych latach życia Cerkwi.
Dziękujemy Trójjedynemu Bogu, który znalazł upodobanie w tym, abyśmy w zgodzie doprowadzili do końca prace Świętego i Wielkiego Soboru, który został zwołany przez Jego Świątobliwość Patriarchę Ekumenicznego Bartłomieja, za zgodną wiedzą Zwierzchników lokalnych autokefalicznych Cerkwi prawosławnych. Wiernie naśladując przykład Apostołów i Bogonośnych Ojców ponownie przestudiowaliśmy Ewangelię wolności, „ku której wyswobodził nas Chrystus” (Ga 5,1). Fundamentem naszych teologicznych rozważań była pewność, że Cerkiew nie żyje sama dla siebie. Przekazuje świadectwo Ewangelii łaski i prawdy oraz ofiarowuje całemu zamieszkanemu światu dary Boże: miłość, pokój, sprawiedliwość, pojednanie, moc Krzyża i Zmartwychwstania i oczekiwanie wieczności.
1) Priorytetem Świętego i Wielkiego Soboru było ogłoszenie jedności Cerkwi prawosławnej. Oparta na św. Eucharystii i sukcesji apostolskiej biskupów, istniejąca jedność musi być wzmacniana i przynosić nowe owoce. Jedna, Święta, Powszechna i Apostolska Cerkiew jest bogoludzką wspólnotą, przedsmakiem i przeżywaniem czasów ostatecznych w św. Eucharystii. Jako nieustanna Pięćdziesiątnica jest niemilknącym proroczym głosem, obecnością i świadectwem Królestwa Boga miłości. Wierna swej jednomyślnej tradycji apostolskiej i sakramentalnego doświadczeniu, Cerkiew prawosławna stanowi autentyczną kontynuację Jednej, Świętej, Powszechnej i Apostolskiej Cerkwi, zgodnie z tym, jak jest to wyznawane w Symbolu Wiary i potwierdzane przez naukę Ojców Cerkwi. Nasza Cerkiew przeżywa misterium Bożej ekonomii w swym życiu sakramentalnym, mając w centrum św. Eucharystię.
Cerkiew prawosławna wyraża swą jedność i powszechność w Soborze. Soborowość przenika organizację, sposób, w jaki są podejmowane decyzje i określa ich drogę. Prawosławne Cerkwie autokefaliczne nie stanowią federacji Cerkwi, lecz Jedną, Świętą, Powszechną i Apostolską Cerkiew. Każda Cerkiew lokalna, składająca ofiarę św. Eucharystii, jest lokalną obecnością i przejawem Jednej, Świętej, Powszechnej i Apostolskiej Cerkwi. W odniesieniu do prawosławnej diaspory w różnych krajach świata, zdecydowano się na kontynuowanie instytucji Zgromadzeń Episkopalnych aż do czasu zastosowania kanonicznej akrybii [skrupulatności – przyp. tłum.]. Składają się one z kanonicznych biskupów, mianowanych przez każdą Cerkiew autokefaliczną, którzy nadal są jej podporządkowani. Konsekwentne funkcjonowanie Zgromadzeń Episkopalnych gwarantuje poszanowanie prawosławnej zasady soborowości.
Podczas obrad Świętego i Wielkiego Soboru podkreślone zostało znaczenie Synaks Zwierzchników, które się już odbyły, i został złożony wniosek, aby Święty i Wielki Sobór stał się powtarzającą się instytucją.
2) Uczestnicząc w św. Eucharystii i modląc się za cały zamieszkany świat, musimy kontynuować liturgię po św. Liturgii i dawać świadectwo wiary tym, którzy są blisko i daleko, zgodnie z wyraźnym poleceniem Pana przed Jego Wniebowstąpieniem: „i będziecie moimi świadkami w Jerozolimie i w całej Judei, i w Samarii, i aż po krańce ziemi” (Dz 1,8). Ponowna ewangelizacja ludu Bożego we współczesnych zlaicyzowanych społeczeństwach i ewangelizacja tych, którzy jeszcze nie poznali Chrystusa, stanowią nieustanne zobowiązanie Cerkwi.
3) Nasza Cerkiew, odpowiadając na zobowiązanie do świadczenia o prawdzie i swej apostolskiej wierze, przywiązuje wielką wagę do dialogu, przede wszystkim z heterodoksyjnymi chrześcijanami. W ten sposób również pozostały świat chrześcijański poznaje dokładniej autentyczność prawosławnej tradycji, wartość patrystycznego nauczania, liturgiczne doświadczenie i wiarę prawosławnych. Dialogi prowadzone przez Cerkiew prawosławną nigdy nie oznaczają kompromisu w sprawach wiary.
4) Eksplozje fundamentalizmu, zauważalne w łonie różnych religii, stanowią wyraz chorej religijności. Trzeźwy dialog międzyreligijny znacząco przyczynia się do promowania wzajemnego zaufania, pokoju i pojednania. Oliwa doświadczenia religijnego powinna być stosowana do gojenia ran a nie do rozpalania ognia konfliktów zbrojnych. Cerkiew prawosławna jednoznacznie potępia rozprzestrzenianie się przemocy wojennej, prześladowania, wypędzanie i zabójstwa członków mniejszości religijnych, zmuszanie do zmiany wiary religijnej, handel uchodźcami, porwania, tortury i odrażające egzekucje. Potępia niszczenie świątyń, symboli religijnych i zabytków kultury. Szczególnie wyraża swe głębokie zaniepokojenie sytuacją chrześcijan oraz wszystkich prześladowanych mniejszości na Bliskim Wschodzie i wszędzie indziej. Wzywa wspólnotę międzynarodową do ochrony rodzimych prawosławnych i innych chrześcijan, jak również całej ludności tego regionu, która ma niezbywalne prawo do pozostania w swojej ojczyźnie jako równoprawni obywatele. Nasz Sobór wzywa wszystkie strony, aby niezwłocznie dołożyły systematycznych wysiłków dla położenia kresu konfliktom zbrojnym na Bliskim Wschodzie oraz wszędzie tam, gdzie są one kontynuowane, i umożliwienia powrotu do swoich ojczyzn wszystkim wypędzonym.
Szczególnie kierujemy nasz apeldo tych, którzy dzierżą władzę na ziemi, aby zapanował pokój i sprawiedliwość w krajach pochodzenia uchodźców. Nawołujemy władze polityczne, obywateli i prawosławnych chrześcijan w krajach, w których chronią się uciskani uchodźcy, aby nadal udzielali pomocy według swoich większych lub mniejszych możliwości.
5) Współczesna sekularyzacja dąży do uniezależnienia człowieka od Chrystusa i od duchowego wpływu Cerkwi, którą samowolnie utożsamia z konserwatyzmem. Jednakże zachodnia cywilizacja nosi niezatarte znamię ponadczasowego wkładu chrześcijaństwa. Ponadto Cerkiew podkreśla zbawcze znaczenie Bogoczłowieka i Jego Ciała, jako miejsce i sposób życia w wolności.
6) We współczesnym podejściu do małżeństwa Cerkiew prawosławna uważa nierozerwalny związek miłości mężczyzny i kobiety za „tajemnicę wielką… odniesieniu do Chrystusa i do Cerkwi”. Podobnie nazywa „małą cerkwią” rodzinę, która wynika z małżeństwa i stanowi jedyną gwarancję wychowania dzieci. Cerkiew nieustannie podkreśla wartość wstrzemięźliwości. Chrześcijańska asceza różni się radykalnie od wszelkiego dualistycznego ascetyzmu, która odcina człowieka od życia i od bliźniego. Przeciwnie, łączy go za pośrednictwem sakramentalnego życia Cerkwi. Wstrzemięźliwość nie dotyczy tylko życia monastycznego. Ascetyczny etos jest cechą chrześcijańskiego życia we wszystkich jego przejawach.
* Święty i Wielki Sobór, oprócz konkretnych tematów, w odniesieniu do których podjął decyzje, pokrótce zwraca też uwagę na następujące ontologiczne i aktualne kwestie:
7) W odniesieniu do kwestii relacji między wiarą chrześcijańską a naukami ścisłymi, Cerkiew prawosławna unika brania badań naukowych pod nadzór i nie zajmuje stanowiska wobec każdej kwestii naukowej. Dziękuje Bogu, który daje naukowcom dar odkrywania nieznanych wymiarów boskiego stworzenia. Współczesny rozwój nauk ścisłych oraz technologii przynosi radykalne zmiany w naszym życiu. Przynosi znaczne korzyści, takie jak ułatwianie codziennego życia, leczenie poważnych chorób, łatwiejsze komunikowanie się ludzi, badanie przestrzeni kosmicznej itd. Mimo to jednak ma też wiele negatywnych następstw, takich jak manipulowanie wolnością, stopniowa utrata cennych tradycji, zniszczenie środowiska naturalnego i kwestionowanie wartości moralnych. Wiedza naukowa, choć rozwija się w bardzo szybkim tempie, to nie motywuje woli człowieka ani też nie daje odpowiedzi na poważne problemy moralne i egzystencjalne w poszukiwaniu sensu życia i świata. Sprawy te wymagają duchowego podejścia, które Cerkiew prawosławna realizuje za pośrednictwem bioetyki, która opiera się na chrześcijańskiej etyce i na patrystycznym nauczaniu. Jednocześnie wraz z szacunkiem dla wolności badań naukowych, Cerkiew prawosławna zwraca uwagę na zagrożenia kryjące się w niektórych osiągnięciach naukowych i podkreśla godność człowieka i jego boskie przeznaczenie.
8) Jest oczywistym, że dzisiejszy kryzys ekologiczny jest spowodowany przez przyczyny duchowe i moralne. Jego korzenie są związane z chciwością, zachłannością i egoizmem, które prowadzą do bezmyślnego wykorzystywania zasobów naturalnych, obciążania atmosfery szkodliwymi zanieczyszczeniami i zmiany klimatu. Chrześcijańskie potraktowanie tego problemu wymaga pokajania się za nadużycia, wstrzemięźliwości i ascetycznego etosu, które stanowią antidotum na nadmierną konsumpcję, a jednocześnie pielęgnowanie w człowieku świadomości, że jest „zarządcą” a nie posiadaczem stworzenia. Nie przestaje podkreślać, że również przyszłe pokolenia mają prawo do zasobów naturalnych, które powierzył nam Stwórca. Dlatego też Cerkiew prawosławna bierze aktywny udział w różnych międzynarodowych inicjatywach ekologicznych. Natomiast 1 września został wyznaczony jako dzień modlitwy o ochronę środowiska naturalnego.
9) Wobec zrównującego i bezosobowego ujednolicania, które jest promowane na wiele sposobów, Prawosławie głosi szacunek dla cech jednostkowych ludzi i ludów. Sprzeciwia się uniezależnianiu ekonomii od podstawowych potrzeb człowieka i przekształcaniu jej w cel sam w sobie. Postęp rodzaju ludzkiego nie jest związany tylko ze wzrostem poziomu życia lub z rozwojem gospodarczym kosztem wartości duchowych.
10) Cerkiew prawosławna nie angażuje się w politykę. Jej głos jest wyważony, ale też proroczy, jako należna interwencja dla dobra człowieka. Prawa człowieka są dzisiaj w centrum polityki jako odpowiedź na współczesne kryzysy i przewroty społeczne oraz polityczne, mając za swój cel ochronę obywatela przed samowolą państwa. Nasza Cerkiew dodaje też zobowiązania i obowiązki obywateli oraz potrzebę ciągłej samokrytyki ze strony polityków i obywateli w celu istotnej poprawy społeczeństwa. A przede wszystkim podkreśla, że prawosławny ideał w odniesieniu do człowieka wykracza poza horyzont ustalonych praw człowieka i że „największą ze wszystkich” jest miłość, zgodnie z tym, jak Chrystus ją objawił, i jak jej doświadczyli ci, którzy wiernie za Nim podążali. Nalega również na to, że podstawowym prawem jest ochrona wolności religijnej, to znaczy wolności sumienia, wiary, kultu oraz jej wszystkich indywidualnych i zbiorowych przejawów, w tym również prawo każdego wiernego lub każdej wspólnoty religijnej do swobodnego wykonywania swoich obowiązków religijnych bez jakiejkolwiek ingerencji państwa, a także prawo do publicznej edukacji religijnej.
11) Cerkiew prawosławna zwraca się do młodych ludzi, którzy poszukują życia pełnego wolności, sprawiedliwości, kreatywności, lecz również miłości. Wzywa ich do świadomego połączenia się z Cerkwią Tego, który jest Prawdą i Życiem. Aby ofiarowywali Mu swoją żywotność, niepokoje, problemy i oczekiwania. Młodzi ludzie są nie tylko przyszłością Cerkwi, lecz również dynamiczną i kreatywną teraźniejszością na poziomie lokalnym i światowym.
12) Święty i Wielki Sobór otworzył horyzont na współczesny różnorodny zamieszkany świat. Podkreślił naszą odpowiedzialność w określonym miejscu i w czasie, zawsze w perspektywie wieczności. Cerkiew prawosławna, zachowując nienaruszonym swój sakramentalny i soteriologiczny charakter, jest wrażliwa na ból, na niepokoje i na wołanie o sprawiedliwość i pokój ludów. Zwiastuje „z dnia na dzień Jego zbawienie… rozgłaszając Jego chwałę wśród narodów, Jego cuda – wśród wszystkich ludów” (zob. Ps 95).
Módlmy się, aby „Bóg wszelkiej łaski, Ten, który was powołał do wiecznej swojej chwały w Chrystusie Jezusie, gdy trochę pocierpicie, sam was udoskonali, utwierdzi, umocni i ugruntuje. Jemu chwała i moc na wieki wieków! Amen” (1 P 5,10-11).
Podpisali:
† Konstantynopolitański Bartłomiej, Przewodniczący
† Aleksandryjski Teodor
† Jerozolimski Teofil
† Serbski Ireneusz
† Rumuński Daniel
† Cypryjski Chryzostom
† Ateński i całej Hellady Hieronim
† Warszawski i całej Polski Sawa
† Tirany, Dürres i całej Albanii Anastazy
† Preszowski, Ziem Czeskich i Słowacji Rościsław
oraz pozostali członkowie – biskupi poszczególnych autokefalicznych Cerkwi prawosławnych
Kreta, 26 VI 2016 r.
Tłumaczenie z języka greckiego: Jerzy Betlejko
za: orthodox.pl