polska: Święto Bractwa Trzech Świętych Hierarchów

Święto Bractwa Trzech Świętych Hierarchów

Sławomir Nazaruk, 14 lutego 2020

W dniach 11-13 lutego miały miejsce uroczystości związane z obchodami święta patronów Bractwa Cerkiewnego Trzech Świętych Hierarchów w Białymstoku - Soboru Trzech Wielkich Hierarchów Bazylego Wielkiego, Grzegorza Teologa i Jana Złotoustego.

Uroczystości rozpoczęły się we wtorek 11 lutego całonocnym czuwaniem - wsienoszcznym bdienijem - w Monasterze Zwiastowania Najświętszej Marii Panny i św. Jana Teologa w Supraślu z błogosławieństwa Jego Ekscelencji Najprzewielebniejszego Andrzeja, Biskupa Supraskiego. Nabożeństwu przewodniczył Jego Ekscelencja Biskup Andrzej w asyście braci monasteru oraz licznie przybyłych bratczyków i sympatyków.

Świąteczna Boska Liturgia sprawowana była we środę o godzinie piątej w głównej świątyni soboru św. Mikołaja w Białymstoku. Celebrował ją ojciec prot. Adam Sawicki w asyście ojca Jarosława Jóźwika z parafii w Topilcu oraz ojców protodiakona Bazylego Dubeca i diakona Adama Borowika.

Podczas nabożeństw w Monasterze Supraskim i soborze św. Mikołaja śpiewał chór sióstr Monasteru Opieki Matki Bożej w Turkowicach, który bizantyjskim śpiewem uświetnił świąteczne nabożeństwa.

Wieczorem 12 lutego w Centrum Kultury Prawosławnej w Białymstoku z udziałem duchowego opiekuna Bractwa ojca archimandryty Iowa odbyło się świąteczne spotkanie. W słowie ojciec Iow podkreślił znaczenie patronów Bractwa świętych hierarchów i nauczycieli Bazylego Wielkiego, Grzegorza Teologa i Jana Złotoustego dla Cerkwi i naszej wiary. W swym wystąpieniu nawiązał też do sytuacji we współczesnym świecie i podkreślił znaczenie modlitwy w umacnianiu wiary każdego z nas.

Trzej Wielcy Hierarchowie żyjący w IV-V wiekach, na przełomie dwóch wielkich kultur-gigantów, antycznej i bizantyjskiej, znajdowali się w centrum wielkiej przemiany światopoglądowej, która następowała na terytorium całego Cesarstwa Rzymskiego. Byli świadkami decydującego dla losów chrześcijaństwa IV wieku momentu zderzenia się tradycji pogańskiej i chrześcijańskiej oraz nadejścia nowej epoki, kończącej duchowe poszukiwania późnoantycznego społeczeństwa.

To właśnie w tych czasach żyli święci Bazyli Wielki, Grzegorz Teolog i Jan Złotousty, i głosili chrześcijaństwo - religię poświęcenia, ascezy i wysokiej moralności. Wnieśli wielki wkład w sformułowanie nauki o Trójcy Świętej, zmagali się z herezjami, objaśniali Pismo Święte, głosili kazania, zajmowali się działalnością społeczną, zajmując jednocześnie biskupie katedry w Cesarstwie Bizantyjskim. Ich imionami są nazwane Liturgie sprawowane w Cerkwi - św. Jana Złotoustego i św. Bazylego Wielkiego. Modlitwy, którymi modlili się Wielcy Hierarchowie, czytamy w porannym i wieczornym kanonie modlitewnym. Wszyscy trzej stali u źródeł nowej tradycji w literaturze. Późniejsi pisarze chrześcijańscy niejednokrotnie korzystali z ich twórczości.

Święto Sobór Trzech Wielkich Hierarchów zostało ustanowione pod koniec XI wieku przez metropolitę euchaickiego Jana na dzień 30 stycznia (12 lutego wg nowego stylu). Był on wybitnym pisarzem cerkiewnym i twórcą wielu kanonów, między innymi do Najsłodszego Jezusa, Bogorodzicy, św. Jana Chrzciciela i Anioła Stróża. Tym samym zostały ukrócone trwające w Konstantynopolu spory dotyczące kwestii znaczenia poszczególnych hierarchów. Objawiła się tutaj wielka mądrość metropolity Jana. Było to związane z tym, iż w miesiącu styczniu czczona była pamięć każdego ze świętych: 1. stycznia św. Bazylego, 25. św. Grzegorza i 27. przeniesienie relikwii św. Jana.

Przydomki Trzech Hierarchów charakteryzują ich osobiste przymioty.

Wielki - wielkość nauczyciela, teoretyka i praktyka oraz wspaniałego organizatora; Teolog - człowiek modlitwy, autor wielu kazań, z których najbardziej znaczące są tzw. Słowa o teologii, w których rozważa problemy poznania Boga i objaśnia naukę o Świętej Trójcy, które zapewniły mu przydomek "Teolog", tylko trzy postacie w historii chrześcijaństwa dostąpiły otrzymania tego przydomka: umiłowany uczeń Chrystusa św. Jan Ewangelista, właśnie św. Grzegorz i św. Symeon Nowy żyjący w IX wieku; Złotousty (Chryzostom) - złoto ust ascety i męczennika, płomiennego i olśniewającego oratora.

Bractwo Cerkiewne Trzech Świętych Hierarchów składa serdeczne podziękowania jego Ekscelencji Biskupowi Andrzejowi przełożonemu Monasteru Supraskiego, ojcu Janowi Fiedorczukowi proboszczowi parafii katedralnej św. Mikołaja w Białymstoku i przełożonej monasteru w Turkowicach ihumenii Elżbiecie za wsparcie uroczystości obchodów święta patronów Bractwa. Spasi Hospodi!

Fotografie: Adam Danilczuk, Jan Kuczko