Zostań przyjacielem cerkiew.pl
Św. bp Ambroży z Mediolanu: słowo w dzień Bożego Narodzenia
tłum. Stefan Dmitruk, 07 stycznia 2020
Z bogatego dorobku pisarskiego św. biskupa Ambrożego z Mediolanu zaledwie część spuścizny zachowała się do naszych czasów. Wśród tych tekstów są komentarze do Ewangelii według Apostoła Łukasza, 91 listów, pisma o treści dogmatycznej, 12 hymnów liturgicznych oraz kazania. Święty Ambroży jest znany w Cerkwi Prawosławnej m.in. z hymnu "Ciebie Boga wychwalamy" (cs. Tiebie Boha chwalim). Jednym z zachowanych kazań mediolańskiego hierarchy jest „Słowo na Dzień Bożego Narodzenia”.
"Nie wiem, jakimi słowami i w jakich zwrotach opowiem wam o Bożym Narodzeniu, ponieważ w ten świąteczny dzień mowa ludzka jest zbyt bezradna, by wychwalać Boga. Lecz jeżeli usta anielskie wysławiały Narodzenie Chrystusa, to czy teraz, kiedy On króluje, czy tym bardziej nie powinniśmy Go wychwalać językiem ludzkim? Nasze świętowanie większe jest od tamtego: wtedy to zadziwieni byli Narodzonym tylko Panem, my znamy Go już Narodzonym, Zmartwychwstałym i Królującym. Dlatego nasze świętowanie powinno być tym większe, im większych cudów dostąpiliśmy.
Nie możemy słabym, ludzkim językiem godnie wychwalać Boga, dlatego posłużmy się wychwalaniem anielskim. Nie możemy, co prawda, równać się im, dlatego napełnijmy się ich gorliwością, to znaczy tak jak oni będziemy radować się duchem, śpiewając: "Chwała na wysokości Bogu, a na ziemi pokój ludziom, w których ma upodobanie!". W zupełności godne i sprawiedliwe to wychwalanie, które przy narodzeniu Chrystusa i Bogu na niebie cześć oddaje, i ludziom na ziemi pokój ogłasza. Ale pokój Chrystusowy osiąga się nie przez bierność, lecz za zasługi.
Jakże radowały się zastępy anielskie w tę noc, kiedy pasterze, czuwający przy swym stadzie, pierwsi dowiedzieli się o Narodzeniu Pana: przecież to właśnie oni pierwsi usłyszeli od zastępów anielskich wieść o Narodzeniu Zbawiciela! Nic dziwnego, że zbawienie świata poznali wcześniej pasterze, a nie książęta, że aniołowie ogłosili to nie królom, nie sędziom, lecz ludziom prostym. Dlatego nie należy się dziwić, że łaska Chrystusowa została objawiona niewinnym przed silnymi, prostym gospodarzom przed pysznymi bogaczami. Nie mogli poznać władcy tego, co poznali pasterze, "żaden z władców tego świata nie poznał" - mówi św. ap. Paweł (1 Kor. 2, 8). Podczas Narodzenia aniołowie śpiewali razem z pasterzami, obwieszczając niebiańską chwałę Bożą jak gdyby jednym głosem.
Dlatego wierzę, że ci sami aniołowie, w to samo święto Pana śpiewają wraz z nami w takiej samej radosnej jedności. Aniołowie zwiastowali pasterzom pasącym w ciemną noc stada - była to zapowiedź naszych czasów, gdy pasterze troszczą się o pastwę Chrystusową. Dlatego w ciele rodził się Pan, tak tajemniczo i pokornie, że świat zupełnie nie wiedział o Jego Narodzeniu, dlatego iż On i bez ojca (fizycznego, naturalnego - przyp. S. D.) został zrodzony i poczęty w cudowny, ponadnaturalny sposób. Dlatego Chrystus rodził się w taki sposób, że nikt nawet nie domyślał się Jego Narodzenia. Zresztą, jakże mogli uwierzyć w to, gdy nawet już po Narodzeniu ledwie w nie uwierzyli?
Prorok Dawid przepowiedział, jak to skrycie i tajemniczo Zbawiciel zszedł w Dziewicę Marię, mówiąc: Niech będzie jak deszcz, który pada na łąkę (oryginalnie cerkiewno-słowiański - runo) skoszoną [Ps. 71(72), 6] (A). Cóż jest tak ciche i bezszelestne, jak rosa padająca na łąkę? Niczyich uszu nie niepokoi dźwiękiem, żadnego ciała nie pokrywa kropla padającej wilgoci.
Słusznie Maria została przyrównana do runa, ponieważ z wełny dla ludzi tka się odzienie. Zaprawdę Dziewica Maria jest runem, dlatego że z Jej ciała wyszedł Baranek, który przyjąwszy ciało od Matki, pokrywa wszystkie rany miękką wełną, albowiem wszelka rana grzechu pokryta została wełną Chrystusową, nasyca się Krwią Chrystusową i obleczona zostaje w szatę Chrystusową dla uzdrowienia. Amen".
Przypis:
(A) - słowo "runo" w języku cerkiewno-słowiańskim i w języku greckim ma kilka znaczeń. Jest to nie tylko skoszona łąka, lecz przede wszystkim runo czyli „skóra barana” (patrz: Księga Sędziów 6, 36 i "Połnyj cerkowno - słowianskij słowar" Prawdopodobnie o runo - skórę barana - zapewne chodziło św. Ambrożemu, gdyż opierał się na Wulgacie, w której tłumacze zinterpretowali intencje autora psalmów jako nawiązujące do Księgi Sędziów. W pierwotnym tekście występuje jednak termin: "skoszona łąka" - przyp. S. D.).
Z języka rosyjskiego:
tłumaczył: Stefan Dmitruk (Białystok)
korekta: ks. Mariusz Synak (Słupsk)
Za: http://www.typo3.cerkiew.pl/index.php?id=prawoslawie&a_id=537
"Nie wiem, jakimi słowami i w jakich zwrotach opowiem wam o Bożym Narodzeniu, ponieważ w ten świąteczny dzień mowa ludzka jest zbyt bezradna, by wychwalać Boga. Lecz jeżeli usta anielskie wysławiały Narodzenie Chrystusa, to czy teraz, kiedy On króluje, czy tym bardziej nie powinniśmy Go wychwalać językiem ludzkim? Nasze świętowanie większe jest od tamtego: wtedy to zadziwieni byli Narodzonym tylko Panem, my znamy Go już Narodzonym, Zmartwychwstałym i Królującym. Dlatego nasze świętowanie powinno być tym większe, im większych cudów dostąpiliśmy.
Nie możemy słabym, ludzkim językiem godnie wychwalać Boga, dlatego posłużmy się wychwalaniem anielskim. Nie możemy, co prawda, równać się im, dlatego napełnijmy się ich gorliwością, to znaczy tak jak oni będziemy radować się duchem, śpiewając: "Chwała na wysokości Bogu, a na ziemi pokój ludziom, w których ma upodobanie!". W zupełności godne i sprawiedliwe to wychwalanie, które przy narodzeniu Chrystusa i Bogu na niebie cześć oddaje, i ludziom na ziemi pokój ogłasza. Ale pokój Chrystusowy osiąga się nie przez bierność, lecz za zasługi.
Jakże radowały się zastępy anielskie w tę noc, kiedy pasterze, czuwający przy swym stadzie, pierwsi dowiedzieli się o Narodzeniu Pana: przecież to właśnie oni pierwsi usłyszeli od zastępów anielskich wieść o Narodzeniu Zbawiciela! Nic dziwnego, że zbawienie świata poznali wcześniej pasterze, a nie książęta, że aniołowie ogłosili to nie królom, nie sędziom, lecz ludziom prostym. Dlatego nie należy się dziwić, że łaska Chrystusowa została objawiona niewinnym przed silnymi, prostym gospodarzom przed pysznymi bogaczami. Nie mogli poznać władcy tego, co poznali pasterze, "żaden z władców tego świata nie poznał" - mówi św. ap. Paweł (1 Kor. 2, 8). Podczas Narodzenia aniołowie śpiewali razem z pasterzami, obwieszczając niebiańską chwałę Bożą jak gdyby jednym głosem.
Dlatego wierzę, że ci sami aniołowie, w to samo święto Pana śpiewają wraz z nami w takiej samej radosnej jedności. Aniołowie zwiastowali pasterzom pasącym w ciemną noc stada - była to zapowiedź naszych czasów, gdy pasterze troszczą się o pastwę Chrystusową. Dlatego w ciele rodził się Pan, tak tajemniczo i pokornie, że świat zupełnie nie wiedział o Jego Narodzeniu, dlatego iż On i bez ojca (fizycznego, naturalnego - przyp. S. D.) został zrodzony i poczęty w cudowny, ponadnaturalny sposób. Dlatego Chrystus rodził się w taki sposób, że nikt nawet nie domyślał się Jego Narodzenia. Zresztą, jakże mogli uwierzyć w to, gdy nawet już po Narodzeniu ledwie w nie uwierzyli?
Prorok Dawid przepowiedział, jak to skrycie i tajemniczo Zbawiciel zszedł w Dziewicę Marię, mówiąc: Niech będzie jak deszcz, który pada na łąkę (oryginalnie cerkiewno-słowiański - runo) skoszoną [Ps. 71(72), 6] (A). Cóż jest tak ciche i bezszelestne, jak rosa padająca na łąkę? Niczyich uszu nie niepokoi dźwiękiem, żadnego ciała nie pokrywa kropla padającej wilgoci.
Słusznie Maria została przyrównana do runa, ponieważ z wełny dla ludzi tka się odzienie. Zaprawdę Dziewica Maria jest runem, dlatego że z Jej ciała wyszedł Baranek, który przyjąwszy ciało od Matki, pokrywa wszystkie rany miękką wełną, albowiem wszelka rana grzechu pokryta została wełną Chrystusową, nasyca się Krwią Chrystusową i obleczona zostaje w szatę Chrystusową dla uzdrowienia. Amen".
Przypis:
(A) - słowo "runo" w języku cerkiewno-słowiańskim i w języku greckim ma kilka znaczeń. Jest to nie tylko skoszona łąka, lecz przede wszystkim runo czyli „skóra barana” (patrz: Księga Sędziów 6, 36 i "Połnyj cerkowno - słowianskij słowar" Prawdopodobnie o runo - skórę barana - zapewne chodziło św. Ambrożemu, gdyż opierał się na Wulgacie, w której tłumacze zinterpretowali intencje autora psalmów jako nawiązujące do Księgi Sędziów. W pierwotnym tekście występuje jednak termin: "skoszona łąka" - przyp. S. D.).
Z języka rosyjskiego:
tłumaczył: Stefan Dmitruk (Białystok)
korekta: ks. Mariusz Synak (Słupsk)
Za: http://www.typo3.cerkiew.pl/index.php?id=prawoslawie&a_id=537