polska: 10-lecie parafii w Biłgoraju

10-lecie parafii w Biłgoraju

ks. Korneliusz Wilkiel, 10 maja 2016

W dniach 6-7 maja wspólnota prawosławna w Biłgoraju obchodziła jubileusz 10-lecia restytucji, połączony ze świętem swojego patrona – św. Jerzego Zwycięzcy.

Uroczystości liturgiczne rozpoczęły się w Paschalny Piątek 6 maja w domu parafialnym, gdzie Jego Ekscelencja Najprzewielebniejszy Abel, Arcybiskup Lubelski i Chełmski dokonał poświęcenia nowej świetlicy parafialnej. Następnie wszyscy uczestnicy przeszli do biłgorajskiej cerkwi, gdzie sprawowane było całonocne czuwanie, któremu również przewodniczył ordynariusz diecezji lubelsko-chełmskiej w asyście przybyłego duchowieństwa.

Kolejnym punktem programu uroczystości był jubileuszowy koncert muzyki cerkiewnej, który odbył się w sali kameralnej biłgorajskiego centrum kultury. Koncert zorganizowany został przy wsparciu finansowym Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubelskiego. Spotkanie rozpoczął proboszcz – ks. Korneliusz Wilkiel, przedstawiając historię parafii, jak również historię prawosławia na terenie Biłgoraja - Dzisiaj obchodzimy jubileusz 10-lecia parafii w Biłgoraju, ale mówiąc o historii parafii należy uściślić fakt, iż dzisiaj obchodzimy nie 10-lecie istnienia prawosławia na tych ziemiach, a 10 – lecie restytucji parafii po kilkudziesięciu latach nieobecności na mapie miasta” – mówił ks. Wilkiel. Następnie swój talent wokalny zaprezentował chór Perfectum z Kijowa, pod kierownictwem Denisa Razumca. Chór wykonał pieśni cerkiewne związane ze świętem Zmartwychwstania Pańskiego oraz utwory świeckie znane na Wschodzie.

Głównym i najważniejszym punktem uroczystości była Świąteczna Liturgia sprawowana 7 maja, której przewodniczył arcybiskup Abel. W Liturgii udział wzięli także ks. mitrat Włodzimierz Klimiuk - proboszcz parafii prawosławnej w Tarnogrodzie; ks. mitrat. Jan Łukaszuk z Chełma, ks. Jerzy Łukaszewicz z Lublina, ks. Dariusz Wasiluk z Tomaszowa Lubelskiego; ks. Jarosław Szczur - proboszcz parafii prawosławnej w Puławach oraz ks. protodiakon Wadim Sztemburski. Podczas nabożeństwa obecni byli ks. Witold Batycki – proboszcz parafii rzymskokatolickiej pw. św. Marii Magdaleny w Biłgoraju oraz włodarz miasta burmistrz Janusz Rosłan.

Podczas Boskiej Liturgii arcybiskup Abel odznaczył nagrodą paschalną (skufiją) proboszcza biłgorajskiej parafii ks. Korneliusza Wilkiela.

Z okolicznościową homilią do wiernych oraz duchowieństwa zwrócił się ks. Jarosław Szczur. Po zakończeniu świątecznego nabożeństwa ze słowem do zebranych zwrócił się władyka Abel. Następnie dziękczynną modlitwą Ciebie Boże Chwalimy (Tiebie Boga Chwalim) uczestnicy nabożeństwa podziękowali Bogu za minione 10 lat oraz prosili o błogosławieństwo na kolejne lata. Świąteczne nabożeństwa swoim śpiewem upiększał chór Perfectum z Kijowa.

Historia Biłgoraja świadczy o wielokulturowości tego regionu. Biłgoraj od lat był zamieszkiwany również przez wielu wyznawców religii prawosławnej. Pierwsza cerkiew prawosławna w Biłgoraju była zbudowana w 1617 roku, o czym świadczył napis na jednej z belek cerkiewnej budowli. Po przyłączeniu w 1720 r. diecezji przemyskiej do Kościoła grekokatolickiego, wyznawcy prawosławia z dekanatu tarnogrodzkiego i biłgorajskiego stali się z roku na rok unitami. Wspomniana stara cerkiew została zrujnowana w połowie XVIII stulecia. W latach 1790-1793 została zbudowana pierwsza murowana unicka cerkiew św. Jerzego.

W roku 1875 nastąpił dla prawosławnych błogosławiony czas, kiedy unicka diecezja chełmska wróciła do swojej macierzystej cerkwi prawosławnej. Był to czas stateczny dla rozwoju Kościoła prawosławnego. W 1875 roku cerkiew unicka św. Jerzego przy ulicy Kościuszki została przeznaczona na cerkiew prawosławną. W protokole wizytacyjnym bpa Tichona (Bieławina) – obecnie świętego, który w latach 1897-1898 był biskupem pomocniczym diecezji chełmsko-warszawskiej z tytułem biskupa lubelskiego – zapisano, iż parafia prawosławna w Biłgoraju, w skład której wchodziło miasto Biłgoraj i osiem najbliższych wsi, liczyła 1032 wiernych.

W tej świątyni wyznawcy prawosławia modlili się do 1914 roku. Wtedy to na skutek działań wojennych nastąpiła ewakuacja prawosławnych w głąb Rosji, tzw. bieżeństwo.

W Biłgoraju została wówczas niewielka grupa prawosławnych, mimo to nabożeństwa wciąż się odbywały, tylko niesystematycznie. W 1919 r. cerkiew i cały majątek cerkiewny na mocy rozporządzenia ministerstwa rolnictwa został przejęty pod przymusowy zarząd państwowy, rozporządzenie to ukazało się w Monitorze Polskim, dzienniku urzędowym Rzeczpospolitej Polskiej 20 czerwca 1919 roku. Nabożeństwa prawosławne z braku świątyni odbywały się w domach prywatnych, a w okresie letnim na cmentarzach.

W czasie II wojny światowej, w 1941 roku cerkiew znowu zaczęła należeć do wyznawców prawosławia. Trwało to do roku 1945, w którym to ponownie czynniki polityczne przyczyniły się do tego, że z terenu dzisiejszego województwa lubelskiego wysiedlono niemalże 270 tys. autochtonów na ówczesną sowiecką Ukrainę. Następnie społeczność prawosławna w 1947 r. doświadczyła drugiego bestialskiego wysiedlenia w ramach tzw. „akcji Wisła”, co spowodowało, że liczba wiernych prawosławnych w Biłgoraju spadła niemal do zera. Pozostała społeczność prawosławna w Biłgoraju z braku świątyni musiała uczęszczać do oddalonej o 20 km świątyni w Tarnogrodzie.

Taki stan rzeczy trwał aż do roku 2006, w którym staraniem arcybiskupa Abla zakupiono dom wraz z placem przy ulicy Tarnogrodzkiej, na potrzeby społeczności prawosławnej zamieszkującej Biłgoraj. I od tej pory parafia w Biłgoraju zaczęła się rozwijać. W 2008 r. rozpoczęto budowę cerkwi.

Po 10 latach wzniesiona i prawie wykończona jest już świątynia prawosławna w Biłgoraju. Jedynym brakującym elementem jest kamienny ikonostas.

Foto: bilgoraj.com.pl, Jan Bogdan, Andrzej Wilkiel