Zostań przyjacielem cerkiew.pl
Sobór 2016: Diaspora prawosławna
Katarzyna Jaworowska, 21 lutego 2016
Decyzja IV Wszechprawosławnej Konferencji Przedsoborowej Chambésy-Genewa, 6-13 czerwca 2009 roku. Opublikowano zgodnie z decyzją Synaksy Zwierzchników Cerkwi Prawosławnych Chambésy-Genewa, 21-28 stycznia 2016 roku.
Zwołana przez Jego Świątobliwość Patriarchę Ekumenicznego Bartłomieja, przy zgodnej opinii Zwierzchników świętych Cerkwi prawosławnych, która została wyrażona podczas ich Świętej Synaksy w Fanarze w październiku 2008 r., IV Wszechprawosławna Konferencja Przedsoborowa odbyła się w Centrum Patriarchatu Ekumenicznego w Chambésy w dniach 7-13 czerwca 2009 r. pod przewodnictwem Jego Ekscelencji Metropolity Pergamonu Jana, przedstawiciela Patriarchatu Ekumenicznego.
Konferencja, na którą zostały zaproszone, i w której były reprezentowane wszystkie święte autokefaliczne Cerkwie prawosławne, przestudiowała zagadnienia kanonicznej organizacji prawosławnej diaspory i przedyskutowała, zgodnie z artykułem 16. Regulaminu
Wszechprawosławnej Konferencji Przedsoborowej z lat 1990 i 1993, przedłożone jej odnośne dokumenty, zmodyfikowawszy i przyjąwszy je w następującym brzmieniu:
1.
a) Stwierdzono, że wszystkie najświętsze Cerkwie prawosławne mają zgodną wolę, aby kwestia diaspory została możliwie jak najszybciej rozwiązana i zorganizowana zgodnie z wymogami prawosławnej eklezjologii oraz kanonicznej tradycji i praktyki Cerkwi prawosławnej.
b) Stwierdzono również, że na obecnym etapie nie jest możliwe z powodów historycznych i pastoralnych bezpośrednie przejście do skrupulatnie kanonicznego porządku Cerkwi odnośnie do tego zagadnienia, to znaczy, że w jednym miejscu powinien być tylko jeden biskup. Dlatego też zdecydowano, aby zaproponować stworzenie pewnej sytuacji przejściowej, która przygotuje też grunt dla skrupulatnie kanonicznego rozwiązania tego problemu, na podstawie opisanych poniżej zasad i kierunków. Przygotowanie to nie powinno opóźnić zwołania w przyszłości Świętego i Wielkiego Soboru Cerkwi prawosławnej, aby mógł on przystąpić do kanonicznego rozwiązania tego problemu.
2.
a) Proponuje się, aby w okresie przejściowym, w czasie którego zostanie przygotowane kanoniczne rozwiązanie kwestii, w każdym z niżej wspomnianych regionów zostały utworzone (lub ustanowione) „Zgromadzenia Biskupów”, wszystkich uznawanych za kanonicznych biskupów danego regionu, którzy będą nadal pozostawać pod zwierzchnictwem tych samych kanonicznych jurysdykcji, do których należą obecnie.
b) Zgromadzenia te będą składały się ze wszystkich biskupów poszczególnego regionu, którzy znajdują się w łączności kanonicznej ze wszystkimi najświętszymi Cerkwiami prawosławnymi i przewodniczyć im będzie pierwszy spośród hierarchów należący do Cerkwi Konstantynopolitańskiej, a w razie jego braku, zgodnie z porządkiem w dyptychach. Będą one miały komitet wykonawczy, składający się z pierwszych hierarchów różnych jurysdykcji, które istnieją w regionie.
c) Zadaniem i odpowiedzialnością tych Zgromadzeń Biskupów będzie troska o ukazywanie jedności Prawosławia i rozwijanie wspólnych działań wszystkich prawosławnych poszczególnego regionu w celu służenia potrzebom pastoralnym mieszkających tam prawosławnych, wspólne reprezentowanie wszystkich prawosławnych wobec innowierców i całego społeczeństwa regionu, rozwijanie wykształcenia teologicznego i edukacji cerkiewnej, i in. Decyzje w tych kwestiach będą podejmowane jednogłośnie przez Cerkwie reprezentowane w określonym zgromadzeniu.
3. Regionami, w których w pierwszym etapie zostaną utworzone Zgromadzenia Biskupów, określane są następująco:
I. Ameryka Północna i Centralna,
II. Ameryka Południowa,
III. Australia, Nowa Zelandia i Oceania,
IV. Wielka Brytania i Irlandia,
V. Francja,
VI. Belgia, Holandia i Luksemburg,
VII. Austria,
VIII. Włochy i Malta,
IX. Szwajcaria i Lichtenstein,
X. Niemcy,
XI. Kraje skandynawskie (z wyłączeniem Finlandii),
XII. Hiszpania i Portugalia.
Biskupi diaspory, którzy rezydują w diasporze i posiadają parafie w więcej niż w jednym regionie, będą członkami Zgromadzeń Biskupich również w tych regionach.
4. Te zgromadzenia, które są tworzone na podstawie decyzji obecnej konferencji, obarcza się odpowiedzialnością za sfinalizowanie pod względem szczegółów zatwierdzonego przez regulamin ich funkcjonowania, jak też za jego najszybsze zastosowanie, obowiązkowo przed zwołaniem Świętego i Wielkiego Soboru.
5. Zgromadzenia Biskupów nie pozbawiają biskupów, swoich członków, kompetencji o charakterze administracyjnym i kanonicznym, ani też nie ograniczają ich praw w diasporze. Zgromadzenia Biskupów mają na celu ukształtowanie wspólnej pozycji Cerkwi prawosławnej w odniesieniu do różnych zagadnień, a to w żaden sposób nie przeszkadza, aby biskup i członkowie, którzy w dalszym ciągu zdają sprawozdanie dla swoich Cerkwi, wyrażali opinie swoich Cerkwi wobec świata zewnętrznego.
6. Przewodniczący Zgromadzeń Biskupów zwołują i przewodniczą wszystkim wspólnym zebraniom biskupów ich regionu (liturgicznym, pastoralnym, administracyjnym i in.). W kwestiach bardziej ogólnego zainteresowania, które wymagają, zgodnie z decyzją Zgromadzenia Biskupów, rozwiązania na poziomie wszechprawosławnym, jego przewodniczący zwraca się do patriarchy ekumenicznego, aby został nadany dalszy bieg tej sprawie według zwyczajowej praktyki wszechprawosławnej.
7. Cerkwie prawosławne zobowiązują się nie podejmować żadnych działań, które mogłyby szkodzić wyżej opisanemu procesowi, którego zadaniem jest kanoniczne rozwiązanie zagadnienia diaspory, i uczynią wszystko, co jest możliwe, aby ułatwić pracę Zgromadzeń Biskupich oraz przywrócić normalny porządek kanoniczny w diasporze.
*
Regulamin funkcjonowania Zgromadzeń Biskupich w diasporze prawosławnej Decyzja IV Wszechprawosławnej Konferencji Przedsoborowej Chambésy, 6-13 czerwca 2009 roku. Opublikowano zgodnie z decyzją Synaksy Zwierzchników Cerkwi Prawosławnych. Chambésy-Genewa, 21-28 stycznia 2016 roku.Art. 1.
1. Wszyscy prawosławni biskupi z każdego regionu, które zostały określone przez IV Wszechprawosławną Konferencję Przedsoborową, którzy znajdują się w jedności kanonicznej ze wszystkimi świętymi autokefalicznymi lokalnymi Cerkwiami prawosławnymi tworzą własne Zgromadzenie Biskupów.
2. Członkami Zgromadzenia Biskupów są również ci biskupi prawosławni, którzy wykonują swoje obowiązki pastoralne w parafiach tego regionu.
3. Biskupi będący w stanie spoczynku lub też przebywający z wizytą w regionie, o ile spełniają warunki wyrażone w paragrafie 1., mogą być zaproszeni do uczestnictwa w zgromadzeniu, ale bez prawa głosu.
Art. 2.
1. Celem Zgromadzenia Biskupów jest ukazanie jedności Cerkwi prawosławnej, promowanie współpracy pomiędzy Cerkwiami we wszystkich obszarach posługi duszpasterskiej, jak też przestrzeganie, ochrona i rozwijanie interesów wspólnot, podporządkowanych prawosławnym kanonicznym biskupom regionu.
Art. 3.
1. Zgromadzenie Biskupów będzie miało komitet wykonawczy złożony z pierwszych biskupów każdej kanonicznej Cerkwi regionu.
Art. 4.
1. Zgromadzenie Biskupów i jego komitet wykonawczy będą miały swego przewodniczącego, jednego lub dwóch wiceprzewodniczących, sekretarza i skarbnika, jak też inne osoby odpowiedzialne, powoływane przez zgromadzenie.
2. Przewodniczącym z urzędu zostaje pierwszy z biskupów Patriarchatu Ekumenicznego, a w razie jego nieobecności, kolejny według porządku dyptychów. Przewodniczący Zgromadzenia Biskupów zwołuje jego posiedzenia, przewodniczy ich pracom i przewodniczy wspólnej celebracji podczas nabożeństw. Jeśli chodzi o zagadnienia, które były dyskutowane w czasie posiedzenia Zgromadzenia Biskupów i względem których podjęte zostały jednogłośnie decyzje, przewodniczący (lub też inny członek Zgromadzenia Biskupów, który został do tego przez niego wyznaczony) reprezentuje wobec państwa, społeczeństwa lub innego organizmu religijnego wspólną pozycję Cerkwi prawosławnych regionu.
3. Jeden, lub więcej, wiceprzewodniczący jest wyznaczany z urzędu spośród biskupów-członków zgromadzenia, reprezentujących bezpośrednio kolejne miejsce w porządku dyptychów Cerkwi prawosławnych. Sekretarz, skarbnik i inne odpowiedzialne osoby są wybierani przez zgromadzenie i mogą nie być biskupami.
Art. 5.
1. Do kompetencji Zgromadzenia Biskupów należy:
a) troszczenie się i przyczynianie się do zachowania jedności Cerkwi prawosławnej w Jej obowiązkach teologicznych, eklezjologicznych, kanonicznych, duchowych, charytatywnych, edukacyjnych i misyjnych,
b) koordynowanie i promowanie leżącej w zakresie wspólnego zainteresowania działalności w sektorach duszpasterstwa, katechetyki, życia liturgicznego, wydawania literatury religijnej, mediów, edukacji cerkiewnej itp.,
c) relacje z innymi Kościołami chrześcijańskimi i innymi religiami,
d) wszystko, co wchodzi w zakres obowiązków Cerkwi prawosławnej w Jej relacjach ze społeczeństwem i władzą państwową,
e) przygotowanie projektu organizacyjnego dla prawosławnych danego regionu na kanonicznej bazie.
2. Zdefiniowanie zakresu kompetencji nie może w żadnym przypadku ingerować w diecezjalną jurysdykcję każdego biskupa ani też ograniczać praw jego Cerkwi, włącznie z Jej relacjami z organizacjami międzynarodowymi, władzą państwową, społeczeństwem, mediami, innymi konfesjami, organizacjami państwowymi i międzykonfesyjnymi, jak również z innymi religiami. W kwestiach językowych, edukacyjnych i pastoralnych którejś z Cerkwi Zgromadzenie Biskupów może współpracować z kierownictwem duchowym rzeczonej Cerkwi, by różnorodność tradycji narodowych potwierdzała jedność Prawosławia we wspólnocie wiary i związku w miłości.
Art. 6.
1. Zgromadzenie Biskupów przyjmuje do wiadomości i odnotowuje wybory biskupów regionu, jak również ich odniesienie do najświętszych prawosławnych Cerkwi autokefalicznych.
2. Bada i określa statut kanoniczny lokalnych wspólnot regionu, które nie mają odniesienia do najświętszych prawosławnych Cerkwi autokefalicznych.
3. Powinno odnotować wszelkie decyzje sądowe względem duchownych, które zostały wyrażone przez ich biskupów, aby decyzje zostały zastosowane przez Cerkwie prawosławne regionu.
Art. 7.
1. Zgromadzenie Biskupów jest zwoływane co najmniej raz w roku na zaproszenie przewodniczącego. Może ono zbierać się tyle razy, ile razy komitet wykonawczy będzie uważał za stosowne lub też wskutek uzasadnionej pisemnej prośby jednej trzeciej członków zgromadzenia.
2. Komitet wykonawczy zbiera się raz na trzy miesiące, lub też ile razy będzie uważał za stosowne, na zaproszenie przewodniczącego lub wskutek uzasadnionej pisemnej prośby jednej trzeciej jego członków.
3. Zaproszenia na zgromadzenie, w wypadku braku wyjątkowych okoliczności, są wysyłane z dwumiesięcznym wyprzedzeniem, a w przypadku zwołania komitetu wykonawczego z tygodniowym wyprzedzeniem, dołączany jest też porządek obrad i stosowne dokumenty.
4. Porządek obrad powinien być przyjęty na pierwszej sesji zgromadzenia i może być modyfikowany jedynie poprzez decyzję podjętą absolutną większością obecnych członków.
Art. 8.
1. Niezbędnym quorum dla komitetu wykonawczego jest obecność 2/3 członków, a dla zgromadzenia jest to absolutna większość członków, włączając przewodniczącego.
Art. 9.
1. Prace Zgromadzenia Biskupów odbywają się zgodnie z zasadami prawosławnej tradycji soborowej i pod przewodnictwem jego przewodniczącego, który ponosi też odpowiedzialność za wypełnienie podjętych decyzji.
Art. 10.
1. Decyzje Zgromadzenia Biskupów podejmowane są jednogłośnie.
2. W kwestiach o bardziej powszechnym znaczeniu, które, według Zgromadzenia Biskupów, wymagają rozwiązania na poziomie wszechprawosławnym, przewodniczący Zgromadzenia zwraca się do patriarchy ekumenicznego, aby została nadana temu procedura według istniejącej praktyki wszechprawosławnej.
Art. 11.
1. Na podstawie decyzji Zgromadzenia Biskupów, spośród jego członków mogą być powoływane, pod przewodnictwem biskupa-członka zgromadzenia, komisje ds. liturgicznych, pastoralnych, finansowych, edukacyjnych, ekumenicznych i in.
2. Członkowie tych komisji, duchowni lub świeccy, są nominowani przez komitet wykonawczy. Ponadto do uczestnictwa w zgromadzeniu czy też do komitetu wykonawczego mogą być zapraszani doradcy lub eksperci, bez prawa głosu.
Art. 12.
1. Zgromadzenie Biskupów może ustanowić własny wewnętrzny statut, który miałby na celu uzupełnienie i przystosowanie powyższych rozporządzeń do potrzeb regionu i z poszanowaniem prawa kanonicznego Cerkwi prawosławnej.
2. Wszystkie kwestie o charakterze prawnym i finansowym, dotyczące funkcjonowania zgromadzenia, podejmowane są w świetle prawa państw regionu, na terenie których sprawują jurysdykcję członkowie zgromadzenia.
Art. 13.
1. Ustanowienie nowego Zgromadzenia Biskupów, jego podział lub zniesienie istniejącego jednego ze Zgromadzeń Biskupów lub połączenie dwóch lub więcej tych zgromadzeń dokonywane są poprzez decyzję podjętą przez Synaksę Zwierzchników Cerkwi prawosławnej, na prośbę jednej z Cerkwi lub przewodniczącego jednego ze Zgromadzeń Biskupów skierowaną do patriarchy ekumenicznego.
za: orthodox.pl