Zostań przyjacielem cerkiew.pl
O chrystologii św. Cyryla Aleksandryjskiego
Jarosław Charkiewicz, 22 listopada 2018
Ledwie 10 maja br. w murach Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie miała miejsce publiczna obrona rozprawy doktorskiej mgr. Andrzeja Charyły, gdy już jesienią tego roku praca ta ujrzała światło dzienne w formie książkowej. Chwalebne to i godne naśladowania, tym bardziej że zarówno promotor, jak i recenzenci rozprawy (bp dr hab. Andrzej Borkowski, prof. UwB i ks. prof. zw. dr hab. Zygfryd Glaeser), podkreślali wysoką wartość rozprawy i wyrażali nadzieję, że zostanie ona opublikowana w postaci monografii.
Rozprawa nowego doktora teologii – Andrzeja Charyły – poświęcona została chrystologii jednego z najwybitniejszych teologów V wieku – arcybiskupa aleksandryjskiego Cyryla. Kwestia tajemnicy wcielenia Bogoczłowieka Jezusa Chrystusa była na przestrzeni wieków obiektem licznych dociekań i dyskusji. Wynikało to z trudności zrozumienia tej wyjątkowej prawdy. Dlatego też – jak pisze w „Słowie wstępnym” do książki metropolita warszawski i całej Polski Sawa – „Niezbędny był ogromny wysiłek wiary i umysłu Świętych Ojców, aby można było ją precyzyjnie wyrazić w sensie teologiczno-filozoficznym”. Jednym z tych Ojców, który podjął się tego wysiłku, był właśnie wiodący teolog szkoły aleksandryjskiej – św. Cyryl Aleksandryjski.
Również promotor rozprawy – arcybiskup wrocławski i szczeciński Jerzy – w „Przedmowie” akcentuje wyjątkową rolę św. Cyryla w chrześcijańskiej chrystologii. „Dyskurs teologiczny wokół chrystologii – pisze arcybiskup profesor – prowadzony w okresie zarówno sporów trynitarnych, jak i później, a nawet do dnia dzisiejszego, wydaje się niemożliwy bez recepcji poglądów św. Cyryla Aleksandryjskiego”.
Praca Andrzeja Charyły stanowi skrupulatną syntezę najważniejszych elementów nauczania św. Cyryla, jego kontekstualną analizę połączoną z dogłębną interpretacją nauczania arcybiskupa Aleksandrii w świetle myśli teologicznej wybranych teologów XX w. ze szczególnym uwzględnieniem syntezy neopatrystycznej. Co wydaje się szczególnie istotne, nie są to li tylko rozważania stricte akademickie, niemające odniesienia dla tzw. przeciętnego czytelnika. Zagadnienia zawarte w książce są jak najbardziej aktualne, gdyż dotyczą prawd uniwersalnych i ponadczasowych.
„Ponieważ książka jest stricte teologiczna – pisze z kolei abp Jerzy – na pierwszy rzut oka mogłoby się wydawać, że jest to publikacja adresowana tylko do świata nauki, filozofii i teologii. Jest jednak inaczej, bowiem została ona napisana takim językiem, który przy sporych zawiłościach teologicznych może być zrozumiały dla każdego czytelnika. Należy nawet stwierdzić, że książka inspiruje do czytania kolejnych jej rozdziałów, a to jest trudne w przypadku traktatów teologicznych”. Hierarcha ten bardzo wysoko ocenił pracę swojego podopiecznego, pisząc: „Niezwykle wartościowym atutem publikacji jest nie tylko sama jej treść, co oczywiste, ale także holistyczna i poliglotyczna kwerenda biblioteczna, która wymagała od Autora odbycia wielu podróży naukowo-badawczych, a także ogromnej determinacji w studiowaniu odnośnych źródeł. Ośmielam się wyrazić przekonanie, że tym samym plasuje się ona w czołówce literatury dotyczącej św. Cyryla Aleksandryjskiego i jego teologicznej spuścizny”.
Licząca blisko 200 stron książka, poza wspomnianym „Słowem wstępnym” i „Przemową”, składa się z trzech rozdziałów, poprzedzonych „Wprowadzeniem”, a sfinalizowanych „Zakończeniem”. Rozdział pierwszy poświęcony został cerkiewnej działalności św. Cyryla i jego teologicznej twórczości. Drugi z rozdziałów stanowi sedno rozprawy, bowiem traktuje o najistotniejszych elementach chrystologii arcybiskupa Aleksandrii, a w szczególności o chrystologicznej formule „jedna natura Boga Słowa wcielona”, kwestii tytułu „Bogurodzica” (Θεοτόκος) i jedności osobowej dwóch natur w Jezusie Chrystusie. Ostatni z rozdziałów traktuje o recepcji chrystologii św. Cyryla w myśli teologicznej XX wieku. Całość zamyka obszerna bibliografia tematu, streszczenie (również w przekładzie na język angielski) i kilka załączników.
Zachęcam do stopniowej lektury omawianej książki i jej zgłębiania. Powinno to posłużyć pogłębieniu wiedzy na temat tak ważnych dla każdego chrześcijanina zagadnień chrystologicznych i przyczynić się do umocnienia naszej wiary.
Książkę będzie można nabyć m.in. w Składzie Metropolitalnym w Warszawie (al. Solidarności 52), siedzibie wydawnictwa (Białystok, ul. św. Mikołaja 5, tel./fax 857443646, wydawnictwo@orthodox.pl), Centrum Kultury Prawosławnej w Białymstoku, sklepiku Bractwa Młodzieży Prawosławnej w Białymstoku, poprzez internet za pośrednictwem strony www.sklep.cerkiew.pl, jak też w parafiach na terenie Białegostoku.
Rozprawa nowego doktora teologii – Andrzeja Charyły – poświęcona została chrystologii jednego z najwybitniejszych teologów V wieku – arcybiskupa aleksandryjskiego Cyryla. Kwestia tajemnicy wcielenia Bogoczłowieka Jezusa Chrystusa była na przestrzeni wieków obiektem licznych dociekań i dyskusji. Wynikało to z trudności zrozumienia tej wyjątkowej prawdy. Dlatego też – jak pisze w „Słowie wstępnym” do książki metropolita warszawski i całej Polski Sawa – „Niezbędny był ogromny wysiłek wiary i umysłu Świętych Ojców, aby można było ją precyzyjnie wyrazić w sensie teologiczno-filozoficznym”. Jednym z tych Ojców, który podjął się tego wysiłku, był właśnie wiodący teolog szkoły aleksandryjskiej – św. Cyryl Aleksandryjski.
Również promotor rozprawy – arcybiskup wrocławski i szczeciński Jerzy – w „Przedmowie” akcentuje wyjątkową rolę św. Cyryla w chrześcijańskiej chrystologii. „Dyskurs teologiczny wokół chrystologii – pisze arcybiskup profesor – prowadzony w okresie zarówno sporów trynitarnych, jak i później, a nawet do dnia dzisiejszego, wydaje się niemożliwy bez recepcji poglądów św. Cyryla Aleksandryjskiego”.
Praca Andrzeja Charyły stanowi skrupulatną syntezę najważniejszych elementów nauczania św. Cyryla, jego kontekstualną analizę połączoną z dogłębną interpretacją nauczania arcybiskupa Aleksandrii w świetle myśli teologicznej wybranych teologów XX w. ze szczególnym uwzględnieniem syntezy neopatrystycznej. Co wydaje się szczególnie istotne, nie są to li tylko rozważania stricte akademickie, niemające odniesienia dla tzw. przeciętnego czytelnika. Zagadnienia zawarte w książce są jak najbardziej aktualne, gdyż dotyczą prawd uniwersalnych i ponadczasowych.
„Ponieważ książka jest stricte teologiczna – pisze z kolei abp Jerzy – na pierwszy rzut oka mogłoby się wydawać, że jest to publikacja adresowana tylko do świata nauki, filozofii i teologii. Jest jednak inaczej, bowiem została ona napisana takim językiem, który przy sporych zawiłościach teologicznych może być zrozumiały dla każdego czytelnika. Należy nawet stwierdzić, że książka inspiruje do czytania kolejnych jej rozdziałów, a to jest trudne w przypadku traktatów teologicznych”. Hierarcha ten bardzo wysoko ocenił pracę swojego podopiecznego, pisząc: „Niezwykle wartościowym atutem publikacji jest nie tylko sama jej treść, co oczywiste, ale także holistyczna i poliglotyczna kwerenda biblioteczna, która wymagała od Autora odbycia wielu podróży naukowo-badawczych, a także ogromnej determinacji w studiowaniu odnośnych źródeł. Ośmielam się wyrazić przekonanie, że tym samym plasuje się ona w czołówce literatury dotyczącej św. Cyryla Aleksandryjskiego i jego teologicznej spuścizny”.
Licząca blisko 200 stron książka, poza wspomnianym „Słowem wstępnym” i „Przemową”, składa się z trzech rozdziałów, poprzedzonych „Wprowadzeniem”, a sfinalizowanych „Zakończeniem”. Rozdział pierwszy poświęcony został cerkiewnej działalności św. Cyryla i jego teologicznej twórczości. Drugi z rozdziałów stanowi sedno rozprawy, bowiem traktuje o najistotniejszych elementach chrystologii arcybiskupa Aleksandrii, a w szczególności o chrystologicznej formule „jedna natura Boga Słowa wcielona”, kwestii tytułu „Bogurodzica” (Θεοτόκος) i jedności osobowej dwóch natur w Jezusie Chrystusie. Ostatni z rozdziałów traktuje o recepcji chrystologii św. Cyryla w myśli teologicznej XX wieku. Całość zamyka obszerna bibliografia tematu, streszczenie (również w przekładzie na język angielski) i kilka załączników.
Zachęcam do stopniowej lektury omawianej książki i jej zgłębiania. Powinno to posłużyć pogłębieniu wiedzy na temat tak ważnych dla każdego chrześcijanina zagadnień chrystologicznych i przyczynić się do umocnienia naszej wiary.
Książkę będzie można nabyć m.in. w Składzie Metropolitalnym w Warszawie (al. Solidarności 52), siedzibie wydawnictwa (Białystok, ul. św. Mikołaja 5, tel./fax 857443646, wydawnictwo@orthodox.pl), Centrum Kultury Prawosławnej w Białymstoku, sklepiku Bractwa Młodzieży Prawosławnej w Białymstoku, poprzez internet za pośrednictwem strony www.sklep.cerkiew.pl, jak też w parafiach na terenie Białegostoku.
Andrzej Charyło, Chrystologia św. Cyryla Aleksandryjskiego i jej recepcja w myśli teologicznej XX wieku, Warszawska Metropolia Prawosławna, Warszawa 2018, s. 192.