Zostań przyjacielem cerkiew.pl
Stołpie: prace archeologiczne nad jedną z najstarszych cerkwi
Stefan Dmitruk, 23 października 2018
Zespół archeologów kierowany przez Stanisława Gołuba prowadzi zaawansowane prace wykopaliskowe wokół kamiennej wieży w Stołpiu koło Chełma. Na terenie obiektu znajdowała się najprawdopodobniej jedna z najstarszych, XIII-wiecznych, świątyń prawosławnych ulokowanych na terenie dzisiejszej diecezji lubelsko-chełmskiej.
Według badaczy obiekt stołpijski jest położony nad źródłem, które – z dużą dozą prawdopodobieństwa – wiążą z miejscem prawosławnego kultu. Kamienno-drewniany zespół stołpijski wzniesiono na początku XIII stulecia w bardzo trudnych do eksploatacji warunkach bagiennych. Na chwilę obecną badania potwierdziły wykorzystanie w Stołpiu cegieł palcówek. Był to identyczny budulec, z którego wzniesiono w Chełmie rezydencję Daniela Halickiego (1201 – 1264) – władcy Rusi Halicko-Włodzimierskiej. Zespół Stanisława Gołuba pobrał próbki wody ze źródła, które podda szczegółowej analizie. Archeolodzy planują wykonanie wytycznych dla konserwatora zabytków i projektantów celem odtworzenia obiektu, a po jego rekonstrukcji udostępnienia mieszkańcom i turystom. Do końca października planują odczopować źródło nazwane roboczo Źródłem Anny.
Podczas Międzynarodowej Konferencji „Rola laikatu w życiu Cerkwi” (Akademia Supraska), dr Stefan Dmitruk 18 października br. przedstawił referat pt. Rola profesora Piotra Pokryszkina w ochronie dziedzictwa prawosławnego, etnicznego i narodowego w okolicach Chełma na początku XX wieku. W wystąpieniu zaprezentowano biogram rosyjskiego naukowca i omówiono inicjatywy archeologiczne wysuwanych przez środowisko cerkiewne z Chełma w końcu XIX w.
Głównym wątkiem referatu S. Dmitruka były badania archeologiczne profesora Piotra Pokryszkina (1870 – 1922) przeprowadzone w Stołpiu, Bieławinie i Chełmie w latach 1903 – 1912 i ich interpretacji. Niezależny badacz z Białegostoku i Lublina opisał restaurację obiektów w Stołpiu i Bieławinie wykonanych pod kierunkiem Pokryszkina w 1911 r. Dzięki pracom archeologicznym i rekonstrukcyjnym Pokryszina prowadzonym na początku XX w. nie były by możliwe obecne prace polskich archeologów.
Według profesora Andrzeja Buko z Polskiej Akademii Nauk, który przeprowadził badania w omawianym obiekcie w latach 2003-2005, zespół w Stołpiu wzniesiono na początku XIII w. Osiadła w niej, ok. 1220 r., matka Daniela Halickiego – wielka księżna Eufrozyna. Córka cesarza bizantyjskiego Izaaka II Angelosa ok. 1219 r. miała przyjąć postrzyżyny mnisze z imieniem Anna. Oprócz funkcji rezydencjonalnej wielkiej księżnej obiekt pełnił rolę zaplecza prawosławnego monasteru w Spasie-Podgórzu. Po śmierci Eufrozyny budowla w Stołpiu zmienił swoje przeznaczenie na obiekt militarny położony na skraju Księstwa Halicko-Włodzimierskiego.
Obecnie Stanisław Gołub łączy funkcjonowanie wieży w Stołpiu z miejscem kultu, ponieważ znajdowało się w pobliżu badane źródło wody.
Zdj. za: Radio Lublin; Marcin Surynowicz
Na podst.: Radio Lublin i inf. własne
Według badaczy obiekt stołpijski jest położony nad źródłem, które – z dużą dozą prawdopodobieństwa – wiążą z miejscem prawosławnego kultu. Kamienno-drewniany zespół stołpijski wzniesiono na początku XIII stulecia w bardzo trudnych do eksploatacji warunkach bagiennych. Na chwilę obecną badania potwierdziły wykorzystanie w Stołpiu cegieł palcówek. Był to identyczny budulec, z którego wzniesiono w Chełmie rezydencję Daniela Halickiego (1201 – 1264) – władcy Rusi Halicko-Włodzimierskiej. Zespół Stanisława Gołuba pobrał próbki wody ze źródła, które podda szczegółowej analizie. Archeolodzy planują wykonanie wytycznych dla konserwatora zabytków i projektantów celem odtworzenia obiektu, a po jego rekonstrukcji udostępnienia mieszkańcom i turystom. Do końca października planują odczopować źródło nazwane roboczo Źródłem Anny.
Podczas Międzynarodowej Konferencji „Rola laikatu w życiu Cerkwi” (Akademia Supraska), dr Stefan Dmitruk 18 października br. przedstawił referat pt. Rola profesora Piotra Pokryszkina w ochronie dziedzictwa prawosławnego, etnicznego i narodowego w okolicach Chełma na początku XX wieku. W wystąpieniu zaprezentowano biogram rosyjskiego naukowca i omówiono inicjatywy archeologiczne wysuwanych przez środowisko cerkiewne z Chełma w końcu XIX w.
Głównym wątkiem referatu S. Dmitruka były badania archeologiczne profesora Piotra Pokryszkina (1870 – 1922) przeprowadzone w Stołpiu, Bieławinie i Chełmie w latach 1903 – 1912 i ich interpretacji. Niezależny badacz z Białegostoku i Lublina opisał restaurację obiektów w Stołpiu i Bieławinie wykonanych pod kierunkiem Pokryszkina w 1911 r. Dzięki pracom archeologicznym i rekonstrukcyjnym Pokryszina prowadzonym na początku XX w. nie były by możliwe obecne prace polskich archeologów.
Według profesora Andrzeja Buko z Polskiej Akademii Nauk, który przeprowadził badania w omawianym obiekcie w latach 2003-2005, zespół w Stołpiu wzniesiono na początku XIII w. Osiadła w niej, ok. 1220 r., matka Daniela Halickiego – wielka księżna Eufrozyna. Córka cesarza bizantyjskiego Izaaka II Angelosa ok. 1219 r. miała przyjąć postrzyżyny mnisze z imieniem Anna. Oprócz funkcji rezydencjonalnej wielkiej księżnej obiekt pełnił rolę zaplecza prawosławnego monasteru w Spasie-Podgórzu. Po śmierci Eufrozyny budowla w Stołpiu zmienił swoje przeznaczenie na obiekt militarny położony na skraju Księstwa Halicko-Włodzimierskiego.
Obecnie Stanisław Gołub łączy funkcjonowanie wieży w Stołpiu z miejscem kultu, ponieważ znajdowało się w pobliżu badane źródło wody.
Zdj. za: Radio Lublin; Marcin Surynowicz
Na podst.: Radio Lublin i inf. własne
