Zostań przyjacielem cerkiew.pl
Naukowo o skutkach bieżeństwa
Stefan Dmitruk, 21 lipca 2018
W połowie lipca 2018 r. w prestiżowym, naukowym, periodyku „Przeszłość Demograficzna Polski” (wyd. Polska Akademia Nauk) ukazał się tekst pt. „Ludność ewakuowana z zachodnich powiatów guberni grodzieńskiej na Syberii w 1916 roku na przykładzie guberni tomskiej”.
Celem publikacji jest analiza demograficzna i statystyczna gospodarstw domowych z powiatów zachodnich (białostockiego, sokólskiego i bielskiego) guberni grodzieńskiej ewakuowanych do guberni tomskiej latem 1915 r. Podstawę źródłową stanowi wykaz bieżeńców wydrukowany w Tomsku w 1916 r. Artykuł omawia zmiany w strukturze demograficznej gospodarstw oraz konsekwencje demograficzno-etniczne I wojny światowej dla społeczeństwa guberni grodzieńskiej. Opracowanie charakteryzuje rodziny z terenu dotkniętego ewakuacją - guberni grodzieńskiej, czyli współczesnego północnego Podlasia i Białostocczyzny. W badaniu zastosowano specjalistyczne metody demograficzne i statystyczne. Poruszono kwestię geografii wyjazdu i rozmieszczenia ludności cywilnej z trzech powiatów guberni grodzieńskiej w guberni tomskiej. Zobrazowano to m. in. rozbudowanymi aneksami.
Diagnoza tzw. wykazu tomskiego ewakuowanej ludności cywilnej z 1916 roku otwiera nową perspektywę i możliwości badawcze w polskiej nauce związane z analizą demograficzną rodzin oraz obserwację skutków uchodźstwa czasu wojny. Tekst podważa twierdzenie o celowej lokacji przez administrację rosyjską uchodźców cywilnych na terenie zachodniej Syberii. Według analizy do guberni zachodniosyberyjskich trafiło ok. 81.000 osób (ok. 2,3 %) z ok. 3.500.000 populacji uciekinierów z 1915 r. z całego obszaru zachodnich guberni Imperium Rosyjskiego. Zagadnienie bieżeństwa 1915 r. wymaga dalszych poszukiwań archiwalnych, bibliotecznych oraz pogłębionych studiów historycznych, statystyczno-demograficznych i genealogicznych. Należy zaznaczyć, iż problem uchodźstwa ludności cywilnej z frontu wschodniego czasów Wielkiej Wojny jest bardzo ważny, ponieważ wywołał wielopłaszczyznowe skutki, trwające do chwili obecnej, m. in. dla prawosławnej społeczności w Polsce.
„Przeszłość Demograficzna Polski” ukazuje się od 1967 r. Periodyk wpisał się w światową zmianę badawczą w nauce historycznej związaną z francuską grupą „Annales”, która prowadziła od lat 60. XX w. na szeroką skalę badania z zakresu demografii historycznej oraz dziejów społeczno-gospodarczych. Inicjatywa naukowa zaowocowała, trwającymi do dzisiaj, kontaktami ze środowiskiem francuskich, brytyjskich, niemieckich oraz czeskich historyków-demografów. Od początku wydawcą rocznika jest Zespół Demografii Historycznej Komitetu Nauk Demograficznych Polskiej Akademii Nauk w Warszawie, co gwarantuje wysoki poziom merytoryczny wydawanych tekstów. Funkcję redaktora naczelnego periodyku pełni prof. dr hab. Dariusz Chojecki z Uniwersytetu Szczecińskiego. W skład redakcji wchodzą: dr Marta Chmiel-Chrzanowska (Uniwersytet Szczeciński, Polska), prof. Antoinette Fauve-Chamoux (Szkoła Zaawansowanych Badań w Naukach Społecznych, Paryż, Francja), prof. dr Rolf Gehrmann (Europejski Uniwersytet Viadrina, Frankurt nad Odrą, Niemcy), prof. dr hab. Cezary Kuklo, (Uniwersytet w Białymstoku, Polska), dr hab. Radek Lipowski (Uniwersytet Ostrawski, Czechy), dr hab. Mikołaj Szołtysek (Uniwersytet Warszawski, Polska; Uniwersytet w Regensburgu, Niemcy), doc. dr. Jurgita Verbickienė (Uniwersytet Wileński, Litwa), prof. Jurii Wołoszyn (Połtawski Narodowy Uniwersytet Pedagogiczny im. Wołodymyra Korolenki, Ukraina), dr hab. Konrad Wnęk (Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Polska) oraz dr hab. Agnieszka Zielińska (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Polska). „Przeszłość Demograficzna Polski” jest indeksowana w międzynarodowych bazach: The Central European Journal of Social Sciences and Humanities (CEJSH), The Central and Eastern European Online Library (CEEOL), BazHum (pełnotekstowa baza polskich naukowych czasopism humanistycznych i społecznych) oraz punktowana zgodnie z aktualną listą czasopism naukowych Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego.
Autor tekstu, dr Stefan Dmitruk, to absolwent Instytutu Historii Uniwersytetu w Białymstoku (2004 r.), Europejskiego Kolegium Polskich i Ukraińskich Uniwersytetów w Lublinie (2011 r.), doktoryzował się w Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie (2012 r.). Opublikował 50 artykułów wydrukowanych w periodykach - m. in. „Białoruskich Zeszytach Historycznych”, „Białostockich Tekach Historycznych”, „Res Historice”, „Tekach Komisji Historycznej Oddziału Lubelskiego Polskiej Akademii Nauk”, „Studiach z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej”, zbiorach naukowych wydanych w Polsce, Ukrainie i Rosji. Historyk bada kwestie wyznaniowe, narodowościowe, społeczność rosyjską Królestwa Polskiego i zachodnich guberni Imperium Rosyjskiego na przełomie XIX i XX w. oraz problem uchodźctwa ludności cywilnej w głąb Rosji podczas I wojny światowej.
Pełny tekst artykułu można pobrać:
1. z profilu autora na portalu academia.edu – TUTAJ
2. ze strony „Przeszłości Demograficznej Polski” – TUTAJ
Profil autora na portalu: nauka-polska.pl - TUTAJ
Celem publikacji jest analiza demograficzna i statystyczna gospodarstw domowych z powiatów zachodnich (białostockiego, sokólskiego i bielskiego) guberni grodzieńskiej ewakuowanych do guberni tomskiej latem 1915 r. Podstawę źródłową stanowi wykaz bieżeńców wydrukowany w Tomsku w 1916 r. Artykuł omawia zmiany w strukturze demograficznej gospodarstw oraz konsekwencje demograficzno-etniczne I wojny światowej dla społeczeństwa guberni grodzieńskiej. Opracowanie charakteryzuje rodziny z terenu dotkniętego ewakuacją - guberni grodzieńskiej, czyli współczesnego północnego Podlasia i Białostocczyzny. W badaniu zastosowano specjalistyczne metody demograficzne i statystyczne. Poruszono kwestię geografii wyjazdu i rozmieszczenia ludności cywilnej z trzech powiatów guberni grodzieńskiej w guberni tomskiej. Zobrazowano to m. in. rozbudowanymi aneksami.
Diagnoza tzw. wykazu tomskiego ewakuowanej ludności cywilnej z 1916 roku otwiera nową perspektywę i możliwości badawcze w polskiej nauce związane z analizą demograficzną rodzin oraz obserwację skutków uchodźstwa czasu wojny. Tekst podważa twierdzenie o celowej lokacji przez administrację rosyjską uchodźców cywilnych na terenie zachodniej Syberii. Według analizy do guberni zachodniosyberyjskich trafiło ok. 81.000 osób (ok. 2,3 %) z ok. 3.500.000 populacji uciekinierów z 1915 r. z całego obszaru zachodnich guberni Imperium Rosyjskiego. Zagadnienie bieżeństwa 1915 r. wymaga dalszych poszukiwań archiwalnych, bibliotecznych oraz pogłębionych studiów historycznych, statystyczno-demograficznych i genealogicznych. Należy zaznaczyć, iż problem uchodźstwa ludności cywilnej z frontu wschodniego czasów Wielkiej Wojny jest bardzo ważny, ponieważ wywołał wielopłaszczyznowe skutki, trwające do chwili obecnej, m. in. dla prawosławnej społeczności w Polsce.
„Przeszłość Demograficzna Polski” ukazuje się od 1967 r. Periodyk wpisał się w światową zmianę badawczą w nauce historycznej związaną z francuską grupą „Annales”, która prowadziła od lat 60. XX w. na szeroką skalę badania z zakresu demografii historycznej oraz dziejów społeczno-gospodarczych. Inicjatywa naukowa zaowocowała, trwającymi do dzisiaj, kontaktami ze środowiskiem francuskich, brytyjskich, niemieckich oraz czeskich historyków-demografów. Od początku wydawcą rocznika jest Zespół Demografii Historycznej Komitetu Nauk Demograficznych Polskiej Akademii Nauk w Warszawie, co gwarantuje wysoki poziom merytoryczny wydawanych tekstów. Funkcję redaktora naczelnego periodyku pełni prof. dr hab. Dariusz Chojecki z Uniwersytetu Szczecińskiego. W skład redakcji wchodzą: dr Marta Chmiel-Chrzanowska (Uniwersytet Szczeciński, Polska), prof. Antoinette Fauve-Chamoux (Szkoła Zaawansowanych Badań w Naukach Społecznych, Paryż, Francja), prof. dr Rolf Gehrmann (Europejski Uniwersytet Viadrina, Frankurt nad Odrą, Niemcy), prof. dr hab. Cezary Kuklo, (Uniwersytet w Białymstoku, Polska), dr hab. Radek Lipowski (Uniwersytet Ostrawski, Czechy), dr hab. Mikołaj Szołtysek (Uniwersytet Warszawski, Polska; Uniwersytet w Regensburgu, Niemcy), doc. dr. Jurgita Verbickienė (Uniwersytet Wileński, Litwa), prof. Jurii Wołoszyn (Połtawski Narodowy Uniwersytet Pedagogiczny im. Wołodymyra Korolenki, Ukraina), dr hab. Konrad Wnęk (Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Polska) oraz dr hab. Agnieszka Zielińska (Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Polska). „Przeszłość Demograficzna Polski” jest indeksowana w międzynarodowych bazach: The Central European Journal of Social Sciences and Humanities (CEJSH), The Central and Eastern European Online Library (CEEOL), BazHum (pełnotekstowa baza polskich naukowych czasopism humanistycznych i społecznych) oraz punktowana zgodnie z aktualną listą czasopism naukowych Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego.
Autor tekstu, dr Stefan Dmitruk, to absolwent Instytutu Historii Uniwersytetu w Białymstoku (2004 r.), Europejskiego Kolegium Polskich i Ukraińskich Uniwersytetów w Lublinie (2011 r.), doktoryzował się w Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie (2012 r.). Opublikował 50 artykułów wydrukowanych w periodykach - m. in. „Białoruskich Zeszytach Historycznych”, „Białostockich Tekach Historycznych”, „Res Historice”, „Tekach Komisji Historycznej Oddziału Lubelskiego Polskiej Akademii Nauk”, „Studiach z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej”, zbiorach naukowych wydanych w Polsce, Ukrainie i Rosji. Historyk bada kwestie wyznaniowe, narodowościowe, społeczność rosyjską Królestwa Polskiego i zachodnich guberni Imperium Rosyjskiego na przełomie XIX i XX w. oraz problem uchodźctwa ludności cywilnej w głąb Rosji podczas I wojny światowej.
Pełny tekst artykułu można pobrać:
1. z profilu autora na portalu academia.edu – TUTAJ
2. ze strony „Przeszłości Demograficznej Polski” – TUTAJ
Profil autora na portalu: nauka-polska.pl - TUTAJ
Stefan Dmitruk, Ludność ewakuowana z zachodnich powiatów guberni grodzieńskiej na Syberii w 1916 roku na przykładzie guberni tomskiej, "Przeszłość Demograficzna Polski", t. 39, Szczecin 2017 (2018), s. 283 – 322.