Zostań przyjacielem cerkiew.pl
Żeńskie monastery na Krecie 5. Monastery centralnej Krety
Anna Filipek, 07 czerwca 2017
Żeńskie monastery prawosławne środkowej Krety.
Klasztor Świętej Ireny w Rethymno: jeden z najstarszych monasterów na Krecie, wzniesiony został w XIV wieku i od początku swego istnienia był klasztorem żeńskim. Po 1821 roku był uważany za najważniejszy w środkowej części Krety. Po roku 1866 był wielokrotnie niszczony przez Osmanów i z końcem XIX wieku opustoszał zupełnie. Dopiero w 1970 roku rozpoczęły się pierwsze prace mające na celu odbudowanie zniszczonego klasztoru. Pierwsze mniszki zamieszkały w nim w 1989 roku, dziś klasztor liczy 7 sióstr, które zajmują się szyciem szat liturgicznych.
Klasztor Kube: w okolicach Rethymnonu istniało w przeszłości wiele niewielkich monasterów, które prawdopodobnie zostały wzniesione, gdy Kreta znajdowała się w rękach Wenecjan. Oczywiście nie zachowały się one wszystkie, na ruinach tzw. Trzech Monasterów funkcjonuje dziś niewielki klasztor. Od roku 1646 pozostawał niezamieszkały, a w 1935 roku pewien mnich z Góry Athos lub ikonopisarz Nestor Basalos, którego grób znajduje się na terenie dzisiejszego monasteru, wzniósł nowy monaster. Zamieszkujące go mniszki zajmują się ikonopisarstwem.
Klasztor Sawathianon: jeden z dwóch najważniejszych monasterów w środkowej części Krety. Monaster wzniesiony został około XI wieku, choć nie zachowały się dokładne dane na ten temat. W czasie Wenetokracji monaster przyjmował nazwę „Klasztor Pana Sawatia” i pod taką właśnie nazwą pojawia się w źródłach pisanych z tego okresu. Początkowo był to męski monaster, który, jako jedyny, funkcjonował nieprzerwanie w czasie panowania Wenecjan oraz stawiał czoła najazdom Osmanów. Od XVII wieku monaster pozostawał opustoszały i dopiero po okupacji niemieckiej oraz zakończeniu wojny monaster został ponownie zamieszkany przez mniszki. Dzisiaj mieszka w nim 16 sióstr, które są znane z kunsztownie wykonywanych szat liturgicznych oraz ornatów.
Klasztor Paliani: uważany jest za najstarszy na wyspie (według tradycji wzniesiony został około IV wieku). Istnieją dwie teorie na temat pochodzenia jego nazwy – według pierwszej z nich pochodzi ona od znajdującego się w dalekiej przeszłości na tym terenie miasta o nazwie Apolonia lub, według drugiej z nich, nazwa pochodzi od przekształconego miana Stary Klasztor (Παλιά Μονή), które stało się później jego pełną nazwą. Na przełomie XII i XIV wieku znajdował się po patriarchatem Łacińskiego Arcybiskupa Krety, później był własnością weneckiego doży. Najtrudniejszym okresem w historii monasteru był czas osmańskiej okupacji. W 1821 roku Osmanie zamordowali 67 mniszek i zniszczyli klasztor. Pod koniec XIX wieku rozpoczęła się odbudowa monasteru.
Najciekawszym elementem tradycji monastycznej jest znajdujący się w centrum klasztoru ogromny mirt, porastający znaczną część głównego dziedzińca i okalający południowo-wschodnią część świątyni. Dużo ciekawsze od samego drzewa, które ogłoszone jest świętym, są ustne tradycje na jego temat przekazywane przez mieszkające tam mniszki. Według jednej tradycji, drzewo miałoby znajdować się tam już od czasów pojawienia się na wyspie pierwszych Minojczyków i od tego momentu stanowić ważny element ich kultu przyrody. Według kolejnej opowieści, pośród konarów i gałęzi drzewa ukryta jest ikona Matki Bożej, którą mogą ujrzeć tylko dzieci. W czasach, gdy okolicę porastał gęsty las, mieszkańcy okolicznych wiosek próbowali wypalić część drzew, by przygotować dobry grunt pod uprawę roli, jednak niespodziewanie usłyszeli wołanie oraz płacz dochodzący z głębi jednego z drzew i dostrzegli wśród jego gałęzi ikonę Matki Bożej. Dziś gałęzie drzew obwieszone są wotami pozostawionymi dla Maryi . Mieszkające dziś w klasztorze mniszki zajmują się rękodzielnictwem.
Klasztor Kiera Kardiotissa: w monasterze znajduje się cudowna ikona, na której Matka Boska trzyma Chrystusa na lewym ramieniu, blisko serca. Dokładna data wzniesienia monasteru nie jest znana, uważa się, że mógł to być X lub XI wiek. Według przekazywanej przez mieszkające w nim mniszki tradycji świętą ikonę próbowano wywieźć z Krety trzykrotnie i za każdym razem ikona w cudowny sposób wracała na „swoje miejsce” (dwa razy przymocowana metalowym łańcuchem do skalnego cokołu). Ikonę próbowali wykraść ludzie różnej narodowości i religii – w XV wieku starano się wywieźć ją do Rzymu, w XVII do Konstantynopola, a Niemcy w trakcie okupacji starali się pozyskać ją dla swego kraju i wywieźć z wyspy samolotem, jednak maszyna w momencie startu zepsuła się.
Mimo, że Osmanie niszczyli monaster dwukrotnie i pod koniec XIX wieku został odbudowany. Wewnątrz świątyni znajdują się piękne freski przedstawiające sceny z Pisma Świętego (większość z nich przedstawia historię Chrystusa i Matki Bożej). Dzisiaj monaster jest miejscem pielgrzymek wielu Greków oraz wiernych Kościoła Prawosławnego ze względu na świętą ikonę. Mieszkające w klasztorze 7 mniszek zajmuje się rękodzielnictwem.
Do lektury kolejnej części cyklu zapraszamy za tydzień!
Kontakt do Autorki cyklu: anna_maria_filipek@student.uw.edu.pl
Klasztor Świętej Ireny w Rethymno: jeden z najstarszych monasterów na Krecie, wzniesiony został w XIV wieku i od początku swego istnienia był klasztorem żeńskim. Po 1821 roku był uważany za najważniejszy w środkowej części Krety. Po roku 1866 był wielokrotnie niszczony przez Osmanów i z końcem XIX wieku opustoszał zupełnie. Dopiero w 1970 roku rozpoczęły się pierwsze prace mające na celu odbudowanie zniszczonego klasztoru. Pierwsze mniszki zamieszkały w nim w 1989 roku, dziś klasztor liczy 7 sióstr, które zajmują się szyciem szat liturgicznych.
Klasztor Kube: w okolicach Rethymnonu istniało w przeszłości wiele niewielkich monasterów, które prawdopodobnie zostały wzniesione, gdy Kreta znajdowała się w rękach Wenecjan. Oczywiście nie zachowały się one wszystkie, na ruinach tzw. Trzech Monasterów funkcjonuje dziś niewielki klasztor. Od roku 1646 pozostawał niezamieszkały, a w 1935 roku pewien mnich z Góry Athos lub ikonopisarz Nestor Basalos, którego grób znajduje się na terenie dzisiejszego monasteru, wzniósł nowy monaster. Zamieszkujące go mniszki zajmują się ikonopisarstwem.
Klasztor Sawathianon: jeden z dwóch najważniejszych monasterów w środkowej części Krety. Monaster wzniesiony został około XI wieku, choć nie zachowały się dokładne dane na ten temat. W czasie Wenetokracji monaster przyjmował nazwę „Klasztor Pana Sawatia” i pod taką właśnie nazwą pojawia się w źródłach pisanych z tego okresu. Początkowo był to męski monaster, który, jako jedyny, funkcjonował nieprzerwanie w czasie panowania Wenecjan oraz stawiał czoła najazdom Osmanów. Od XVII wieku monaster pozostawał opustoszały i dopiero po okupacji niemieckiej oraz zakończeniu wojny monaster został ponownie zamieszkany przez mniszki. Dzisiaj mieszka w nim 16 sióstr, które są znane z kunsztownie wykonywanych szat liturgicznych oraz ornatów.
Klasztor Paliani: uważany jest za najstarszy na wyspie (według tradycji wzniesiony został około IV wieku). Istnieją dwie teorie na temat pochodzenia jego nazwy – według pierwszej z nich pochodzi ona od znajdującego się w dalekiej przeszłości na tym terenie miasta o nazwie Apolonia lub, według drugiej z nich, nazwa pochodzi od przekształconego miana Stary Klasztor (Παλιά Μονή), które stało się później jego pełną nazwą. Na przełomie XII i XIV wieku znajdował się po patriarchatem Łacińskiego Arcybiskupa Krety, później był własnością weneckiego doży. Najtrudniejszym okresem w historii monasteru był czas osmańskiej okupacji. W 1821 roku Osmanie zamordowali 67 mniszek i zniszczyli klasztor. Pod koniec XIX wieku rozpoczęła się odbudowa monasteru.
Najciekawszym elementem tradycji monastycznej jest znajdujący się w centrum klasztoru ogromny mirt, porastający znaczną część głównego dziedzińca i okalający południowo-wschodnią część świątyni. Dużo ciekawsze od samego drzewa, które ogłoszone jest świętym, są ustne tradycje na jego temat przekazywane przez mieszkające tam mniszki. Według jednej tradycji, drzewo miałoby znajdować się tam już od czasów pojawienia się na wyspie pierwszych Minojczyków i od tego momentu stanowić ważny element ich kultu przyrody. Według kolejnej opowieści, pośród konarów i gałęzi drzewa ukryta jest ikona Matki Bożej, którą mogą ujrzeć tylko dzieci. W czasach, gdy okolicę porastał gęsty las, mieszkańcy okolicznych wiosek próbowali wypalić część drzew, by przygotować dobry grunt pod uprawę roli, jednak niespodziewanie usłyszeli wołanie oraz płacz dochodzący z głębi jednego z drzew i dostrzegli wśród jego gałęzi ikonę Matki Bożej. Dziś gałęzie drzew obwieszone są wotami pozostawionymi dla Maryi . Mieszkające dziś w klasztorze mniszki zajmują się rękodzielnictwem.
Klasztor Kiera Kardiotissa: w monasterze znajduje się cudowna ikona, na której Matka Boska trzyma Chrystusa na lewym ramieniu, blisko serca. Dokładna data wzniesienia monasteru nie jest znana, uważa się, że mógł to być X lub XI wiek. Według przekazywanej przez mieszkające w nim mniszki tradycji świętą ikonę próbowano wywieźć z Krety trzykrotnie i za każdym razem ikona w cudowny sposób wracała na „swoje miejsce” (dwa razy przymocowana metalowym łańcuchem do skalnego cokołu). Ikonę próbowali wykraść ludzie różnej narodowości i religii – w XV wieku starano się wywieźć ją do Rzymu, w XVII do Konstantynopola, a Niemcy w trakcie okupacji starali się pozyskać ją dla swego kraju i wywieźć z wyspy samolotem, jednak maszyna w momencie startu zepsuła się.
Mimo, że Osmanie niszczyli monaster dwukrotnie i pod koniec XIX wieku został odbudowany. Wewnątrz świątyni znajdują się piękne freski przedstawiające sceny z Pisma Świętego (większość z nich przedstawia historię Chrystusa i Matki Bożej). Dzisiaj monaster jest miejscem pielgrzymek wielu Greków oraz wiernych Kościoła Prawosławnego ze względu na świętą ikonę. Mieszkające w klasztorze 7 mniszek zajmuje się rękodzielnictwem.
Do lektury kolejnej części cyklu zapraszamy za tydzień!
Kontakt do Autorki cyklu: anna_maria_filipek@student.uw.edu.pl
