Zostań przyjacielem cerkiew.pl
Żeńskie monastery na Krecie 3. Życie monastyczne na Krecie
Anna Filipek, 22 maja 2017
Zapraszamy do wspólnej wędrówki po żeńskich monasterach na Krecie. W kolejnym artykule poznamy historię Krety oraz okoliczności pojawienia się pierwszych monasterów na wyspie.
Chrześcijaństwo pojawiło się na Krecie stosunkowo wcześnie za sprawą podróży świętego Pawła z Ziemi Świętej do Rzymu (Dz 27, 7-8). Pierwsza chrześcijańska świątynia znajdowała się na południu wyspy.
Okres bizantyński w historii Krety rozpoczął się w IV wieku, a w 828 roku Kreta
po odłączeniu od Cesarstwa Bizantyńskiego przeszła w ręce Saracenów aż do 961 roku, kiedy to Nikiforos Fokas zjednoczył wyspę z Imperium. W 961 roku rozpoczął się kolejny okres bizantyński trwający aż do 1204 roku.
Po podbiciu Imperium Bizantyńskiego przez Krzyżowców Kreta stała się własnością Genueńczyka – pirata Enrico Persatore, który sprzedał wyspę Wenecjanom. Wenecjanie pozostali na wyspie aż do 1645/1669 roku, kiedy na Krecie pojawili się Turcy Osmańscy.
Trudny okres panowania Osmanów na wyspie trwał aż do 1898 roku, kiedy Kreta stała się pół-autonomicznym państwem o nazwie - Państwo Kreteńskie i dopiero w 1913 roku została włączona do reszty Grecji.
Z niemałą dozą pewności można założyć, że monastycyzm dotarł na Kretę w pierwszych wiekach chrześcijaństwa dzięki podróżującym szlakami handlowymi, przebiegającymi wzdłuż wybrzeży Morza Śródziemnego.
Pierwsze monastery na Krecie pojawiły się w trakcie pierwszego okresu bizantyńskiego, czyli przed IX wiekiem. Niektóre z wybudowanych w tamtym czasie zachowały się do dnia dzisiejszego (po niektórych oglądać można jedynie ruiny, choć na ruinach części
z nich wzniesiono nowe budynki, gdzie obecnie funkcjonują monastery).
Okres Wenetokracji na Krecie był przyczyną wielu problemów na podłożu religijnym. Papież Rzymu uznawał, że ma prawo podejmowania wszystkich decyzji dotyczących tematów religijnych na terenach należących do Wenecjan. Kreta stała się polem niemalże walk religijnych, a Wenecjanie, mając pełne poparcie papieża, w celu rozpowszechnienia katolicyzmu rozpoczęli wzmożoną działalność militarną we wszystkich częściach wyspy. Na Krecie zaczęły pojawiać się pierwsze „zachodnie” zakony – dominikanie, franciszkanie i inne, których klasztory powstawały obok większych ośrodków miejskich.
Od XV i XVI wieku funkcjonuje na Krecie wiele monasterów, choć większość z nich pełni formę pustelni. W czasie panowania Imperium Osmańskiego wiele monasterów musiało zmierzyć się z bardzo wysokimi podatkami nałożonymi przez Osmanów, w wyniku czego około 50-60 monasterów opustoszało. Był to najtrudniejszy dla kreteńskich monasterów okres – wiele chrześcijańskich świątyń zamienionych zostało na meczety, monastery stały się magazynami, stajniami i obiektami handlowymi, wielu Kreteńczyków i mieszkających na wyspie Wenecjan przeszło na islam, bo nie utracić wszystkich nagromadzonych przez siebie majątków.
W połowie XIX wieku Kreta uzyskała wolność religijną i niedługo potem rozpoczął się wielki rozkwit życia monastycznego na Krecie.
Eremityzm był znany na Krecie już od VIII wieku, pierwszym pustelnikiem na wyspie
był Kosmas, a większość pustelni znajdowała się w zachodniej części wyspy, z których ostatnie opustoszały na końcu XX wieku.
Najbardziej popularną formą architektoniczną dla monasterów jest forma otoczonego murem prostokąta, w środku którego znajduje się główna świątynia. Cele mniszek dobudowywane są do wewnętrznej strony murów (głównie ze względów bezpieczeństwa, przez co zewnętrzne ściany są znacznie grubsze), cele są wąskie i niskie, przeznaczone tylko dla jednej osoby.
Do lektury kolejnej części cyklu zapraszamy za tydzień!
Kontakt do Autorki cyklu: anna_maria_filipek@student.uw.edu.pl
Chrześcijaństwo pojawiło się na Krecie stosunkowo wcześnie za sprawą podróży świętego Pawła z Ziemi Świętej do Rzymu (Dz 27, 7-8). Pierwsza chrześcijańska świątynia znajdowała się na południu wyspy.
Okres bizantyński w historii Krety rozpoczął się w IV wieku, a w 828 roku Kreta
po odłączeniu od Cesarstwa Bizantyńskiego przeszła w ręce Saracenów aż do 961 roku, kiedy to Nikiforos Fokas zjednoczył wyspę z Imperium. W 961 roku rozpoczął się kolejny okres bizantyński trwający aż do 1204 roku.
Po podbiciu Imperium Bizantyńskiego przez Krzyżowców Kreta stała się własnością Genueńczyka – pirata Enrico Persatore, który sprzedał wyspę Wenecjanom. Wenecjanie pozostali na wyspie aż do 1645/1669 roku, kiedy na Krecie pojawili się Turcy Osmańscy.
Trudny okres panowania Osmanów na wyspie trwał aż do 1898 roku, kiedy Kreta stała się pół-autonomicznym państwem o nazwie - Państwo Kreteńskie i dopiero w 1913 roku została włączona do reszty Grecji.
Z niemałą dozą pewności można założyć, że monastycyzm dotarł na Kretę w pierwszych wiekach chrześcijaństwa dzięki podróżującym szlakami handlowymi, przebiegającymi wzdłuż wybrzeży Morza Śródziemnego.
Pierwsze monastery na Krecie pojawiły się w trakcie pierwszego okresu bizantyńskiego, czyli przed IX wiekiem. Niektóre z wybudowanych w tamtym czasie zachowały się do dnia dzisiejszego (po niektórych oglądać można jedynie ruiny, choć na ruinach części
z nich wzniesiono nowe budynki, gdzie obecnie funkcjonują monastery).
Okres Wenetokracji na Krecie był przyczyną wielu problemów na podłożu religijnym. Papież Rzymu uznawał, że ma prawo podejmowania wszystkich decyzji dotyczących tematów religijnych na terenach należących do Wenecjan. Kreta stała się polem niemalże walk religijnych, a Wenecjanie, mając pełne poparcie papieża, w celu rozpowszechnienia katolicyzmu rozpoczęli wzmożoną działalność militarną we wszystkich częściach wyspy. Na Krecie zaczęły pojawiać się pierwsze „zachodnie” zakony – dominikanie, franciszkanie i inne, których klasztory powstawały obok większych ośrodków miejskich.
Od XV i XVI wieku funkcjonuje na Krecie wiele monasterów, choć większość z nich pełni formę pustelni. W czasie panowania Imperium Osmańskiego wiele monasterów musiało zmierzyć się z bardzo wysokimi podatkami nałożonymi przez Osmanów, w wyniku czego około 50-60 monasterów opustoszało. Był to najtrudniejszy dla kreteńskich monasterów okres – wiele chrześcijańskich świątyń zamienionych zostało na meczety, monastery stały się magazynami, stajniami i obiektami handlowymi, wielu Kreteńczyków i mieszkających na wyspie Wenecjan przeszło na islam, bo nie utracić wszystkich nagromadzonych przez siebie majątków.
W połowie XIX wieku Kreta uzyskała wolność religijną i niedługo potem rozpoczął się wielki rozkwit życia monastycznego na Krecie.
Eremityzm był znany na Krecie już od VIII wieku, pierwszym pustelnikiem na wyspie
był Kosmas, a większość pustelni znajdowała się w zachodniej części wyspy, z których ostatnie opustoszały na końcu XX wieku.
Najbardziej popularną formą architektoniczną dla monasterów jest forma otoczonego murem prostokąta, w środku którego znajduje się główna świątynia. Cele mniszek dobudowywane są do wewnętrznej strony murów (głównie ze względów bezpieczeństwa, przez co zewnętrzne ściany są znacznie grubsze), cele są wąskie i niskie, przeznaczone tylko dla jednej osoby.
Do lektury kolejnej części cyklu zapraszamy za tydzień!
Kontakt do Autorki cyklu: anna_maria_filipek@student.uw.edu.pl
